توضیحات:
فهرست مطالب

مقدمه و تاريخچه
مواد اوليه
خاك نسوز
ماسه
فلداسپات
سنگ آهك
سولفات‌ها
املاح آهني
مواد گياهي
قليائي‌ها
ويژگي‌هاي شيميايي
ويژگي‌هاي فيزيكي
روش قالب‌گيري خاك
كوره‌هاي آجرپزي
ويژگي‌هاي آجر
ميزان جذب آب
رطوبتي
انبساط
انبساط حرارتي
آجر جوش (Clinker)
آجر لعابي
لعاب نمكي
انواع و اشكال آجر
قطعات پيش ساخته آجري
معايب آجر
ملاحظات زيست محيطي
خشت‌هاي تثبيت شده (Stabilized Soil blocks)
آجر ماسه آهكي (Sand Lime)
ويژگيهاي آجر ماسه آهكي
آجر مناسب براي كاربردهاي گوناگون
بلوك هاي سيماني يا بتني


مقدمه و تاريخچه
آجر از قديمي‌ترين مصالح ساختماني است كه قدمت آن بنا به عقيده برخي باستان‌شناسان به ده هزار سال پيش مي‌رسد ولي اين امر هنوز به اثبات نرسيده است. در ايران بقايا كوره‌هاي سفال‌پزي و آجر‌پزي در شوش و سيلك كاشان كه تاريخ آنها به هزاره چهارم پيش از ميلاد مي‌رسد پيدا شده است و نيز نشانه‌هايي از توليد و مصرف آجر در هندوستان به دست آمده كه حاكي از سابقه شش هزار ساله آنست. ساختمان برج بابل كه از اجر بنا شده مربوط به 5000 سال قبل بوده و امروزه بقاياي آن موجود است. از آجرهاي ويرانه‌هاي يكي از شهرهاي بابل در برخي ساختمان‌هاي شهرهاي بغداد و تيسفون استفاده شده كه مربوط به 600 سال قبل از ميلاد مي‌باشد.
واژه آجر ( معرب آگور فارسي ) بابلي است و نام خشت‌هايي بوده كه بر روي آنها منشورها (فرمان‌ها)، قوانين (دادها) و نظاير آنرا مي‌نوشته‌اند. گمان مي‌رود نخستين بار از پخته شدن خاك ديواره‌ها و كف اجاق‌ها به پختن آجر پي‌برده باشند. كوره‌هاي آجر پزي ابتدائي نيز بي گمان از مكان هايي تشكيل مي شده است كه در آن لايه هاي هيزم و خشت متناوباً روي هم چيده مي شده است( شكل 2-1) در ايران باستان ساختمان هاي بزرگ و زيبايي بنا شده اند كه پاره اي از آنها هنوز پا برجا هستند، نظير طاق كسري در غرب ايران قديم، عراق فعلي بعدها نيز ساختمان هايي مانند آرامگاه شاه اسماعيل ساماني، گنبد كاووس و مسجد جامع اصفهان را با آجر ساختند. پل ها و سدهاي قديمي را نيز با آجر بنا مي كرده اند كه از آنها مي توان پل هاي دختر، سد كبار در قم و غيره را نام برد.
مواد اوليه
آجر نوعي سنگ مصنوعي است كه از پختن خشت خام و دگرگوني آن بر اثر گرما به دست مي آيد. خشت خام را از خاك نمناك يا گل تهيه مي كنند كه مخلوطي از خاك و كمي آب است. خاك آجر مخلوطي است از خاك رس،‌ماسه، فلد سپات ها، سنگ آهك، سولفات ها،‌سولفورها،‌فسفات ها،‌كاني هاي آهن،‌منگنز، ميزيم، سديم،‌پتاسيم، مواد آلي گياهي و غيره.
خاك نسوز
خاك نسوز را به انگليسي Fire clay يا Chamotte ناميده‌اند و نام ديگر آن گل آتشخوار است. خاكي است كه در دماي 1580 درجه سلسيوس ذوب نمي‌شود. كم‌ترين دماي ذوب مخلوط‌هاي سليس و رس 1580 درجه سلسيوس است كه از 94 درصد گرد سيليس SiO2 و 6 درصد گرد آلومين Al2O3 تشكيل شده و در صورت تغيير نسبت اين دو ماده دماي ذوب افزايش مي‌يابد. به اين جهت دماي 1580 درجه از مرز بين خاك‌هاي نسوز و غير نسوز قرار داده‌اند.
خاك رس‌‌هايي كه هيدروسيليكات آلومينيوم آنها زياد باشد نسوز هستند.