راهنمای استفاده
چكيده
اين مقاله تلاشي است در جهت بررسي سبك كتاب كشف المعجوب نوشته ي ابوالحسن علي بن عثمان جلابي هجويري كه در سه سطح نحوي، واژگاني و بلاغي است .
تلاش شده تا با توجه به جملات و لغات و اصطلاحات ويژگي بارزي را پيدا كرد كه از آن براي يافتن سبك كتاب بهره برد. و يا در هر يك از سطوح بدين شكل كار شده است ودر نهايت به نتيجه اي رسيدم كه مي توان گفت سبك اين كتاب كمي با نثرهاي هم دوره اش متفاوت است . و البته هنوز هم فضايي براي بررسي باقي است.
كليد واژه : سبك شناسي، كشف المحجوب، جلابي هجويري
مقدمه:
كشف المحجوب از كهن ترين متون صوفيه است . كه در اوايل قرن 5 توسط ابوالحسن علي بن عثمان نوشته شده است كه هم دوره با تاريخ بيهقي و قابوسنامه و سفرنامه ناصر خسرو است و اما شباهتي با آن كتب ندارد چرا كه نه آميخته اي از تجارب شخصي، و آداب و عادات اجتماعي و باورهاي همگاني و نه گزارشي صميمانه از مشاهدان سير و سفر حتي به تمامي شرح تجربيات روحاني و يافته هاي خاطر مولف نيز نيست .
هجويري در روزهاي پادشاهي سلطان محمود غزنوي زاده شد ( م :421)
علوم متداول عصر، خاصه قرآن، حديث ، تفسير ، فقه و كلام را درزادگاه خود آموخت آن چه كه كه درباره ي شخصيت ومقام او مي توان گفت اينكه او طبعي نازك و روحيه اي حساس داشت تنها اثري كه از ديرزمان به هجويري نسبت داده اند و امروزه در دست است كشف المحجوب است و از طريق همين كشف المحجوب از ديگر آثار وي مي توان آگاهي يافت، هجويري در ضمن سخن و مناسبت هاي گوناگون از كتب و رسايل خود نام برده است نظير:
ذهن و قلم هجويري تحت تآثير زبان عربي بود بخصوص كه اصطلاحات تصرف نيز تقريباً همه كلماتي قرآن اند و كمتر واژه اي فارسي مثل دوستي، درويشي، نيستي و ... ظرفيت معنايي را داشت كه به خوبي بتواند به جاي محبت ، فقر و فنا و ... به كار رود
ديوان اشعار ، منهاج الدين ، كتاب فنا وبقا و البيان لاهل العيان و چند كتاب ديگر
موضوع كشف المحجوب تصرف اسلامي است و شامل مطالب زير است :
1. مقدمه اي در سبب تاليف كتاب و بيان موضوع آن :
در اين مقدمه علاوه بر طرح سوالات ابوسعيد هجويري – همشهري مولف كه وي را متعهد كرده تا با اين كتاب بدان ها پاسخ دهد – مولف مجال يافته از روزگار و نااهلان شكايت كند.
2. باب اثبات العلم (ص 21-11)
3. باب الفقر (ص 34-21)
4. باب التصوف (ص 49-34).
5. باب مرقعه داشتن (لبس المرقعات ) ص 65-49.
6. باب اختلافهم في الفقر و الصفوه (ص 68-65)
7. باب بيان ملامه ( ص 78-68)
8. باب ذكر ائمتهم من اصحابه التابعين (ص 85-87)
9. باب في ذكر ائمتهم من اهل البيت (ص 97-85)
10. باب ذكر اهل الصفه ( ص 107-97)