هويت ملي و جهاني شدن

فهرست مطالب
 عنوان                                                                                               صفحه

مقدمه   
-    فصل اول   
-    جهاني شدن   
-    الف: پيامدهاي جهاني شدن از ديدگاه برخي نويسندگان   
-    ب: نتيجه پيامدهاي جهاني شدن   
-    فصل دوم   
-    هويت ملي   
-    الف: تأثيرات عمده جهاني شدن بر هويت ملي   
-    ب: رابطه فرهنگ و هويت   
-    ج: اهميت هويت   
-    د:هويت در علوم سياسي   
-    فصل سوم   
-    الف: تحول تاريخي هويت ايراني   
-    ب: جهاني شدن و هويت ايران   
-    نتيجه گيري   
-    فهرست منابع   

مقدمه
نوع تعامل و در نهايت تطابق با جهاني شدن بدون ترديد مهم ترين چالش كشورهاي در حال توسعه در نظام بين الملل فعلي است. اين پديده پيچيده كه در دو دهة گذشته تمامي حوزه هاي اقتصادي، تجاري، مالي، صنعتي و فن آوري را تحت الشعاع خود قرار داده است هم اكنون مقتضيات و مناسبات جديدي در عرصه هاي اجتماعي، فرهنگي و حتي سياسي نيز به همراه آورده است. اگر جهاني شدن را فرآيندي تلقي كنيم كه از چند قرن گذشته آغاز شده و هم اكنون در مراحل تكاملي خود قرار دارد طبعاً مي توانيم آن را غير برنامه ريزي شده ولي هدايت شده تفسير كنيم. كشورهاي صنعتي در طي اين مدت و به صورت تدريجي سعي كرده اند يك سيستم قاعده مند جهاني ايجاد كنند و اقتصاد و سرمايه داري را از جغرافياي غرب به كل نظام بين الملل تسري بخشند. فروپاشي اتحاد جماهير شوروي، چنين تحرك و عزم كشورهاي صنعتي را نيرويي نوين بخشيد و به جهاتي تر شدن اين فرايند مساعدت كرد. كشورهاي مهم و مستقل در حال توسعة جهان مانند چين، هند و برزيل كه از حساسيتهاي جدي حاكميت و استقلال ملي برخوردارند در طي دو دهه گذشته سعي كرده اند فرمول پيچيده اي از تعامل ضمن نهادينه كردن پايه هاي حاكميت ملي خود را دنبال كنند. اين كشورها ورود در فرايندهاي اقتصادي و فن آوري جهاني شدن را اجتناب ناپذير تصور كرده و ضمن اجماع سازي در درون حاكميت خود، از امكانات موجود جهاني بهره برداري نموده اند. در عين حال، اينگونه ها كشورها، مبناي قدرت خود را در آينده، افزايش تدريجي مازاد سرمايه و دسترسي به فن آوري پيچيده تفسير نموده‌اند و نوعي توازن ميان قدرت اقتصادي و حاكميت ملي برقرار كرده اند. جمهوري اسلامي ايران به دلايل متعدد فرهنگي و تاريخي به پيچيدگيهاي فراواني در درجه مواجهه با ميزان انطباق با جهاني شدن روبروست. حساسيت ديني و ملي نسبت به تعامل نامعقول و حساب نشده با محيط بين المللي در گذشتة تاريخ كشور ما زمينه ساز احتياط و حتي نوعي بدبيني در ارتباطات بين المللي شده است.
سؤالي را كه در اين تحقيق مي توانيم مد نظر داشته باشيم اين است كه چه ارتباطي بين هويت ملي و جهاني شدن وجود دارد و جهاني شدن چه تأثيراتي بر هويت مي گذارند؟ البته مي توان سؤالات ديگري هم مطرح كرد از جمله اينكه برخورد ايران با جهاني شدن چگونه است؟
اين تحقيق از سه فصل تشكيل شده است. در فصل اول به مسأله جهاني شدن و ارائه تعريفي از آن مي پردازيم در فصل دوم به مسئله هويت ملي پرداخته خواهد شد و در فصل سوم هم به مسئله جهاني شدن و هويت ملي در ايران مي پردازيم.
در اين گزارش از آثار نويسندگان برجسته اي مدد گرفته شده كه از جملة آنها مي توان به كتاب ايران و جهاني شدن نوشتة دكتر محمود سريع القلم اشاره كرد. ليست كامل ساير منابع هم در پايان گزارش ارائه خواهد شد.

فصل اول
جهاني شدن:
مفهوم جهاني شدن پس از فروپاشي شوروي به عنوان مهمترين مفهوم در تعيين ماهيت روابط بين الملل، اقتصاد سياسي بين الملل و روابط ميان دولتها مطرح گرديد. نه تنها كشورهاي صنعتي بلكه كشورهاي تازه صنعتي شده هم مفهوم جهاني شدن را به عنوان چالش جديد دولتمردان، برنامه ريزان و انديشمندان علوم اجتماعي تلقي كردند.
مفهوم جهاني شدن براي مناطق و كشورها در نظام بين الملل معاني مختلفي را به همراه دارد و هر كشور به تناسب وضعيت اقتصادي، نهادينه شدن بنيادهاي اقتصادي، سياسي و همين طور غناي فرهنگي، راهبرد انطباق(و يا عدم انطباق و يا درجه اي از انطباق) خاص خود را با فرآيند جهاني شدن تنظيم مي كند.
فرآيند جهاني شدن از طريق بازسازي فضا و زمان، نفودپذير ساختن مرزها و گسترش چشمگير فضاي اجتماعي، منابع و شرايط لازم براي هويت سازي و معنايابي سنتي را تا حدود بسيار زياد از بين مي برد.
جهاني شدن يك جريان و فرآيند جديد نيست. منطق كانوني آن يعني نوسازي مبتني بر
علم و صنعت و نوآوري از قرن هفدهم شروع شده است. اوج نوآوري و خلاقيتهاي كليدي
نكتة ديگر در فرآيند رشد و تكامل جهاني شدن، مجموعه اي بودن اركان آن و مرتبط شدن تدريجي آن با نظام سياسي و فرهنگ عمومي است.
در واقع جهاني شدن هرچند از يك منطق اقتصادي آغاز شد ولي با گذشت زمان به يك نظام اجتماعي تبديل گرديد.
از اين منظر، جهاني شدن يك سيستم است. شهروندان يك كشور بايد همه سواد داشته باشند، به موقع ماليات خود را پرداخت كنند، بيمه بهداشت داشته باشند، پشت چراغ قرمز بايستند و از طريق كار و يا تخصص، درآمدي داشته باشند؛ چنين مواردي همه از جوانب و ويژگيهاي عصر جديد و فرايند تكاملي جهاني شدن است. بنابراين جهاني شدن، مثلثي است كه از سه زاويه به هم مرتبط اقتصادي، سياسي و فرهنگي تشكيل شده است و منطق كانوني آن در فلسفة اجتماعي، فردگرايي مثبت و رشد دامنة آزاديهاي فردي در پيشرفت بهره برداري از امكانات است.