شرکت صنایع مس

فهرست مطالب
عنوان                                                      صفحه
تاریخچه مس در ایران    1                                                                         
راهنمای تایسسات کارخانه    2                                                                            
کانیهای مس    4                                                                                                     
روش استخراج مس     5                                                                                         
مشخصات معدن    6                                                                                                
جدول ماشین الات معدن     9                                                                                  
سنگ شکن ها(تغلیظ  1- 2- 3)    10                                                                        
آسیابها     11                                                                                                            
شناور سازی    13                                                                                                      
مولیبدن در طبیعت     19                                                                                         
پر عیار کردن مولیبدن      23                                                                                   
مرحله شناورساز Rougher Flotation    24
ذوب    36
کوره انعکاسی ذوبReverbratory- Furnace Smelting    41
کوره نگهداریHolding Furnace    43
دیگهای بخار(حرارت مازاد) Waste heat boilers     44
معرفی پالایشگاه    45

مس يكي از فلزاتي است كه طرز استخراج و ذوب ان بر صنعتگران باستاني ايران معلوم بوده است و در حفرهايي كه در نقات مختلف كشور شده آثار و علايم آن ديده ميشود. ولي چون رموز اين صنعت سينه بسينه انتقال مي يافته كتاب ونوشته اي ازآن در دست نيست فقط از اشياءمسي وآلياژهاي آن كه در كاوشهاي انجام شده به دست آمده چنين پيداست كه در زمان قديم از مس در زندگاني خود استفاده ميكردند و با صنعت ذوب مس آشنايي كامل داشتند . معدنچيان سنگهاي مس خالص طبيعي ومس اكسيده را كه بيشتر در سطح زمين يافت ميشده به وسيله ديلم و كلنگ خرد كرده واستخراج وذوب ميكردند و چون طرز ذوب كانيهاي نوع سولفور را نمي دانستند اگر چنانچه با چنين معدني برخورد ميكردند از استخراج آن صرف نظر ميكردند .
كارهاي مس و مفرغي قبل از تاريخ كه در ايران انجام شده در بسياري از موزه هاي دنيا وجود دارد .پس از آن در دوره هاي مختلف مانند دوره هخامنشي و ساساني وبعد از استيلاي عرب و دوره مغل و تيموريان نمونه هايي از اشياء مسي ومفرغي كه در ايران ساخته شده در موزه هاي روسيه و انگليس و فرانسه وجود دارد. در عصر صفويه صنعت برنج سازي و استفاده از مس و آلياژهاي آن رونق بسياري داشته است ولي پس از انقراض صفويه و روي كار آمدن سلسله قاجاريه در كليه صنايع از جمله صنعت ذوب مس انحطاطي ايجاد گرديد و پس از آن براي احياء صنايع مختلف و صنعتي كردن ايران در زمان امير كبير كوششهايي صورت گرفت كه مثمر ثمر واقع نشد.
تا اينكه در سال 1315چون دولت وقت در كارخانجات مهمات سازي ارتش نياز به مس داشت و شروع به استخراج مس از معدن انارك و عباس آباد سبزوار خراسان شمالي نمود و كارخانه ذوب مس غني آباد را بنيان گذاشت.
در استان كرمان از دير باز مردم ناحيه سرچشمه از وجود ذخاير مس اطلاع داشته و از آن در ساخت و تهيه وسايل جنگي ولوازم خانگي استفاده ميكردند براي صدق اين مدعي باقيماندهايي از سيتمهاي قديمي ذوب در حوالي سرچشمه دال بر شناسايي مس و معدن مس سرچشمه در سالهاي دور يعني در حدود 3000سال قبل از ميلاد ميباشد. علاوه بر آن جاري شدن آب سبزرنگ در رودخانه هاي اطراف سرچشمه مويد وجود تركيبات مس در ناحيه بوده است .
در دهه 1340 بود كه يك سري مطالعات زمين شناسي در ناحيه سرچشمه آغاز گرديد .پس ازاينكه مشخص گرديد كه ذخيره مس در ايران بميزان فراوان وجود دارد . در سال 1351 سركت سهامي معادن مس سرچشمه  با سرمايه دولتي تاسيس گرديد و باشركت آمريكايي آناكاند قراردادي منعقد گرديد تا از كمكهاي فني آن شركت جهت استخراج معدن مس سرچشمه استفاده شود. در نتيجه با استفاده از مطالعات گذشته طرح ايجاد ذوب مس با ظرفيت 145000 تن مس در سال و هزينه اي معادل 550ميليون دلار ريخته شد . وپيرو آن با شركت پارسونز جوردن قراردادي جهت ساخت و ايجاد تاسيسات مجتمع مس سرچشمه بسته شدكه تاسال1357تقريبا97درصد از كارهاي ساختماني توسط شركت مذبور انجام گرفت.
راهنماي تاسيسات كارخانه
1_انبار سنگ درشت
2_سنگشکنهای اولیه و...
3_انبار سنگ نرمه
4_کارخانه بر عیار کنی
5_ته نشین کننده های بر عیار شده
6_واحد صافی
7_واحد خشک کن
8_انبار ذخیره اضطراری بر عیار کنی
9_مخازن بر عیار شده و مواد کمک ذوب
10_کورههای ذوب
روشهاي استخراج مس
روش مورد استفاده جهت استخراج مس بستگي دارد به طبيعت و تركيبات مس موجود  در سنك معدن. به طور كلي سه طريق اساسي براي استخراج مس وجود دارد كه عبارتند از :
1_ذوب مستقيم :
ذوب مستقيم وقتي به كار گرفته مي شود كه درصد مس موجود در كلوخه ها از 6% به بالا باشد .
2_شستشوي اسيدي:  
شستشويي كه با الكتروليز تكميل مي شود مخصوص كلوخه هاي نوع اتکسیده میباشد.
مشخصات كلي معدن سرچشمه

معدن سرچشمه بيضي شكل بوده كه قطر بزرگ آن 2300 متر و قطر كوچك آن 1200 متر طول دارد و داراي ارتفاع 2600 متر است براي تعيين ذخيره به وسيله شركت سلكشن تراست 195 حلقه چاه با ماكزيمم عمق 200 متر حفاري شده كه كل متراژ حاصل از حفاري 28300 متر است و 17200متر تونل نيز حفاري شده است .تعداد 51 حلقه چاه اكتشافي با متراژ 5240 متر نيز حفاري گرديده است .
ذخيره ثابت شده بر اثر حفاري هاي فوق تا عمق 2350 متر 523/449ميليون تن با عيار متوسط 12/1 براورد شده و طرحي نيز براي برداشت 20ساله از معدن تهيه گرديد پس از آن شركت ملي صنايع مس با همكاري شركت آناكاندا در دنباله برنامه هاي اكتشافي 32952متر حفاري انجام داد كه اين حفاري ها شامل گمانه هاي كم عمق و همچنين گمانه هاي 600 متري و 3عدد گمانه تا عمق 1000 متري و تا كنون ذخيره معدن تا 800 ميليون براورد شده كه ممكن است با حفاري هاي عميق تر ميزان ذخيره معدن افزايش يابد بطور كلي اين معدن را از نظر تركيبات تشكيل دهنده آن ميتوان به سه منطقه با تر كيبات متفاوت تقسيم كرد .
سنگ شكن ثالثيه
عمليات سنگ شكن سومي به وسيله 6 عدد سنكشكن سر كوتاه مخروطي كه بصورت مدار بسته كار ميكند صورت ميگيرد كه هر كدام ميتوانند 396 تن سنگ را از اندازه 5/7 سانتيمتر را به كمتر از 75/3 سانتيمتر تبديل نمايند . اين عمل در صورتي انجام ميشود كه فاصله بين مخروط سنگشكن وديواره آن 75/3 سانتيمتر تنظيم گرديده باشد كه بسته ترين حالت كار كردن سنگشكنهاست .
پس از هر سنگ شكن يك سرند لرزان قرار گرفته كه ذرات درشتتر از اندازه 27/1 سانتيمتر را به سنگشكنها بر ميگرداند و ذرات كوچكتراز اين مقدار به وسيله نوار نقاله خاك نرمهوارد انبار خاك نرمه ميشوند .