بانكداري اينترنتي: مطلوب يا نامطلوب

فهرست
بانكداري اينترنتي: مطلوب يا نامطلوب
علل صدور چك بلامحل و راههاي كنترل آن
"فن‌آوري‌هاي نوين" و باز توليد "تجارت، پول و بانك"
مديريت بهره‌وري در بانكداري
ساختارهاي كنترل و مديريت
تحولات بانكداري توسعه‌اي در جهان
اروپاي شمالي و توسعه بانكداري اينترنتي
چشم‌اندازهاو چالش‌هاي پيش‌روي آسيا در قرن 21 (سخنراني Chino رئيس بانك توسعه آسيا)
بانكداري اينترنتي: مطلوب يا نامطلوب
بدون ترديد، اينترنت باعث وقوع انقلابي فراگير در كل سيستم ارتباطي دنيا شده است. بانكداري نيز، به واسطه بهره‌گيري روزافزون از ارتباطات، از اين قاعده مستثني نبوده و به قافله ارتباطات جهاني پيوسته است. اگر نگاهي گذرا به ارقام نجومي نرخ رشد و ظرفيت‌هاي بالقوه بانكها براي استفاده بهينه از اينترنت بيندازيم، مي‌توانيم از كاركردها و تأثيراتي كه اينترنت بر بانكداري مي‌گذارد، آگاه شويم. اينترنت نيز همانند هر فن‌آوري جديد ديگري، داراي هزينه‌هاي خاص و مسائلي از قبيل امنيت سيستم و احتمال بروز مشكلات پيش‌بيني نشده است. زماني كه بانكها بتوانند اين كمبودها و مشكلات را برطرف كنند، قادر خواهند بود از تمام مزاياي انقلاب ديجيتال برخوردار شوند.
مقدمه:
«وينتون كرف» كه از او به عنوان «پدر اينترنت» نام برده مي‌شود، يك تصوير ذهني را به جهانيان عرضه كرد كه در آن، ميلياردها نفر حضور دارند. اينترنت، كه در سال 1969 پا به عرصه ظهور گذاشت، به گفته خود «كرف»، «آتش فراگيري» است كه تمام جهان را فرا خواهد گرفت. «كرف» پيش‌بيني كرد كه تا سال 2010، بيش از 3 ميليارد نفر، كاربر اينترنت خواهند بود و تعداد وسايل on-line در سراسر جهان نيز تا سال 2020 به 6 تا 30 ميليارد عدد خواهد رسيد. براساس پيش‌بيني او تا سال 2030، ما قادر خواهيم بود با رايانه‌هاي خود صحبت كنمي و آنها نيز به ما پاسخ دهند. تعداد مصرف‌كنندگان از اينترنت فقط ظرف 4 سال به 50 ميليون نفر رسيد، در حالي كه اين امر براي راديو، نزديك به 28 سال طول كشيده بود.
بانكداري، صنعتي است كه بر مبناي اطلاعات موثق شكل مي‌گيرد و مبادلات بانكي را مي‌توان بدون هيچ‌گونه مبادله فيزيكي پول انجام داد. چنين ويژگي‌هايي باعث شده كه بانكها بتوانند به يك كاربر كامل و تمام عيار اينترنت در عصر ارتباطات تبديل شوند.
با اين همه، مراحل اوليه بانكداري اينترنتي، با مشكلات موثق شكل مي‌گيرد و مبادلات بانكي را مي‌توان بدون هيچ‌گونه مبادله فيزيكي پول انجام داد. چنين ويژگي‌هايي باعث شده كه بانكها بتوانند به يك كاربر كامل و تمام عيار اينترنت در عصر ارتباطات تبديل شوند.
با اين همه، مراحل اوليه بانكداري اينترنتي، با مشكلات و شكست‌هاي پياپي همراه شد. در نتيجه، مشتريان، علاقه چنداني به بانكداري اينترنتي نشان ندادند. شايد به همين دليل بود كه مجله معتبر «پورو ماني» (Euro Money) در سال 1999، مقاله‌اي در مورد بانكاداري اينترنتي با عنواني عجيب: «كليك، كليك- شما مرديد» درج كرد، اما هدف نويسندگان مقاله ياد شده اين بود مشخص كنند كه آيا بانكداري اينترنتي، چيز خوبي است يا بد.

انواع بانكداري اينترنتي
در سالهاي اخير، سه نوع بانكداري اينترنتي به شرح زير در بازار مورد استفاده قرار گرفته است:
1- اطلاعات:
اطلاعات، متداول‌ترين و اصلي‌ترين سطح از بانكداري اينترنتي است كه در آن، بانك اقدام به بازاريابي محصولات و خدمات خود از طريق اينترنت مي‌كند. اين نوع خدمات بانكداري اينترنتي را مي‌توان يا از خود بانك دريافت كرد و يا اين كه به صورت پيمان‌سپاري به دست آورد. به دليل آسيب‌پذير بودن وب‌سايت در مقابل و تقلب و كلاهبرداري، كنترل‌هاي خاصي در اين زمينه پيش‌بيني شده است تا از هرگونه سوءاستفاده اطلاعاتي از وب‌سايت جلوگيري شود.
2- ارتباطات:
اين نوع بانكداري اينترنتي، امكان برقراري تماس بين سيستم‌هاي بانك و مشتريان را فراهم مي‌كند. اين نوع بانكداري اينترنتي ممكن است به پست الكترونيكي (E-mail)، درخواست وام يا دسترسي به فايل‌هاي آماري حساب محدود شود. در اين حالت، ميزان ريسك نسبت به نوع قبلي (اطلاعاتي) بيشتر خواهد بود. لذا كنترل‌هاي خاصي براي جلوگيري، گزارش و هشدار در مورد هرگونه تلاش غيرقانوني و غيرمجاز براي دسترسي به شبكه داخلي بانكها و سيستم‌هاي رايانه‌اي انديشيده شده است. در اين سيستم، مشتري براي آگاهي از وضعيت حساب خود و ساير امور مربوط به آن، تقاضاي رسمي ارايه مي‌كند و بانك به آن تقاضا پاسخ مي‌دهد، به طور دقيق به همان صورت كه براي (E-mail) انجام مي‌شود.
 
3- معامله:
در اين سيستم بانكداري اينترنتي، مشتريان بانك قادر به انجام معاملات با بانك هستند. اين سيستم در مقايسه با دو سيستم قبلي، داراي بيشترين ميزان ريسك بوده و نيازمند قوي‌ترين و متمركزترين كنترل‌ها است. در اين سيستم، مشتريان قادر به انجام فعاليت‌هايي مانند دسترسي به حساب، پرداخت چك، انتقال پول و غيره هستند.

رشد بانكداري اينترنتي
رشد بانكداري اينترنتي، بسيار اميدوار كننده بوده و بسياري از بانكها و مؤسسات مالي در اين زمينه فعال هستند. هم اكنون، تعداد مشتريان on-line بانك‌ها كه از بانكداري اينترنتي بهره مي‌گيرند، به سرعت در حال افزايش است كه اين نه فقط در كشورهاي صنعتي، بلكه در كشورهاي در حال توسعه نيز كاملاً مشهود است.
البته توجه و تمايل به بانكداري اينترنتي در ميان مشتريان جوان و ميانسال بانكها، بيشتر به چشم مي‌خورد. افراد بين سنين 18 تا 49 سال با درآمد بين 41000 دلار تا 59000 دلار، بيشترين گرايش را نسبت به بانكداري الكترونيكي نشان مي‌دهند و برعكس، مشتريان بالاي 65 سال بانكها، كمترين علاقه را به  اين نوع بانكداري ابراز داشته‌اند.
رشد سريع و آمار و ارقام نجومي بخش بانكداري اينترنتي، به واسطه تأثيرگذاري عوامل زير تحقق يافته است:

- تأثير شگرف مبادلات اينترنتي:
انواع مختلف تسهيلات بانكي اينترنتي از قبيل پرداخت چك، انتقال وجوه (در درون و يا بين بانكها) و مبادله سهام و اوراق بهادار، همگي مشتريان بانكها را تشويق به استفاده از سيستم‌هاي on-line مي‌كند. تعداد روزافزون مشتريان دايمي اين نوع خدمات، مؤسسات مالي را تشويق مي‌كند تا زير ساخت‌هاي لازم را براي گسترش هر چه بيشتر اين فعاليت‌ها و خدمات فراهم آورند.
چرخه‌هاي سريعتر عرضه محصولات جديد:
توسعه بانكداري اينترنتي بسياري از مؤسسات مالي را وادار كرده تا با توجه به نياز بازار و مشتريان و همچنين نوآوري‌هاي فن آورانه، برنامه‌هاي جديدتري را به اجرا درآورند، به ويژه در زمينه كنترل و بازبيني چكهاي برگشتي، خريدهاي on-line كالا و خدمات، تماس با سايت‌هاي ويژه تجارت الكترونيكي و استفاده از XML كه همه اين موارد، بر ميزان هر چه بيشتر مشتريان در حوزه بانكداري اينترنتي خواهد افزود.