رابطه انسان و طبيعت باغ هاي ايراني

باغ هاي ايراني
مقدمه
ساخت باغ در كشور ما سابقه اي طولاني داشته ودر تمام دورانها بخصوص دوره اسلامي مورد توجه بوده است . باغها چند عملكرد داشته اند و در بعضي دورانها باغهاي عمومي براي گردش و تفريح اهالي ساخته مي شدند.
آيين و گيش قديم ايرانيان به كشاورزي و باغ سازي اهميت خاصي داده ، آنرا ستايش نموده است چنانكه دورنديداد ( فر گرد سوم – فقره 33 مي خوانيم كه زرتشت به اهورا مزدا مي گويد : اي آفريننده جهان مادي ، اي يگانه پاك ، چهارمين كسي كه زمينه را به منتهي درجه وجد آورد كيست ؟ اهورا مزدا پاسخ مي دهد ، آنكس كه بيشترين مقدار گندم كشت كند و بيشترين سبزيها بكارد و بيشترين درختها بنشاند كسي كه زمين خشك را آب دهد و زمين خيس (باتلاق) را بخشكاند و زير كشت ببرد .
عناصر باغ ایرانی
این عناصر که شامل چهار عنصر (زمین)، (آب)، (گیاه) و ( فضا) هستند وقتی در منظومه فکری معماری ایرانی و با چهارچوب مفهوم و ایده باغ در کنار هم قرار می‌گیرند (باغ) را شکل می‌بخشند. در این مسیر عناصر دیگری نیز ممکن است در شکل گیری باغ مورد استفاده قرار گیرند که یا عناصری فرعی به شمار می‌آیند و یا بخشهایی جزیی و جلوه‌هایی از حضور عناصر اصلی باغ ‌اند.
در مورد زمین که یکی از عناصر اصلی باغ است به جز شکل و موقعیت کلی، عوامل و ویژگیهای دیگری همچون جنس خاک، شیب و اختلاف سطح، قابلیت آبیاری و حاصلخیزی نیز اهمیت دارد. بعنوان مثال یکی از علل اصلی احداث باغ در زمینهای شیبدار که نمونه‌های آن زیاد بچشم می‌خورد، امکان حرکت آب درمیان باغ به شکل طبیعی است. باغ ایرانی ممکن است در یک سطح با شیب ملایم و یا زیاد ساخته شود و در صورت قرارگیری در زمینی با شیب زیاد، معمولاً شکل باغ تحت تأثیر شکل زمین قرار گرفته و در چند سطح ساخته می‌شود. در این حالت امکان ایجاد آبشره و آبشار میسر خواهد بود.
چمن به معني محل چميدن و گردشگاه بوده كه در بعضي از مناطق ايران به علت وجود لايه هاي سخت زيرزميني در سطح نسبتا بالاتر زمين ، آب به اندازه كافي براي رشد مرتب چمن و بوته زارها وجود داشته و اين نواحي بصورت اقامتگاههاي بهاره اعيان و اشراف در مي آمده است .
در داخل باغها علاوه بر درختان و گلها و آب نماها گاهي اوقات يك كوشك در محور اصلي باغ ساخته شده كه يا در مركز و يا در بالاي آن قرار گرفته اند . در باغ دلگشاي شيراز تقريبا در وسط باغ قرار دارد و در باغ گلشن و باغ ارم و تعدادي ديگر در بالاي باغ قرار گرفته اند .
معماري كوشكها نيز در نوع خود قابل مطالعه و بررسي زياد است كه د راين مختصر نمي گنجد و فقط به چند نمونه آن در شيراز اكتفا مي كنيم . نقشه هايي كه كلا در مورد اين كوشكها بكار گرفته شده يا چهار گوش و يا هشت گوش است . در باغ جهان نما و باغ نظر اين عمارتها هشت گوش است . ورودي هر كدام در گوشه هاي آن قرار دارد . در وسط آن يك فضاي هشت ضلعي كه به چهار صفه راه دارد جاي دارد