بررسي امكان تشخيص (شناخت) استفاده از تامين مالي خارج از ترازنامه در شركتهاي پذيرفته شده در بورس توسط

فهرست مطالب
عنوان                                            صفحه
چکيده   
مقدمه   
فصل اول: کلیات پژوهش   
1-1 مقدمه:   
1-2 بيان مساله و علل انتخاب موضوع   
1-3 اهداف پژوهش:   
1-4 اهميت پژوهش:   
1-5 نوع طرح پژوهش:   
1-6 متغيرهای پژوهش:   
1-7 فرضيه های پژوهش:   
1-8 قلمرو پژوهش:   
       1-1-8 قلمرو موضوعی   
       2-1-8 قلمرو مکانی    
       3-1-8 قلمرو  زمانی    
1-9 محدوديتهای پژوهش    
1- 10 روش پژوهش   
1-11 روش جمع آوری اطلاعات    
1-12 ابزار اندازه گيری اطلاعات    
1-13 واژگان کليدی و اصطلاحات   
1-14 ساختار پژوهش   
فصل دوم: مبانی نظری و پيشينه پژوهش   
1-تاريخچه،مبانی نظری، چارچوب گزارشات مالی، انرون   
2-1 مقدمه:   
2-2 گفتار اول: تاريخچه   
2-2-1 مقاله فنی انتشار يافته توسط انجمن حسابداران قسم خورده انگلستان و ولز   
2-2-2 متن پيشنهادی شماره 42 (ED42)   
2-2-3 متن پيشنهادی شماره 49 (ED 49)   
2-2-4 شرايط پيشنهاد شده توسط متن پيشنهادی گزارشگری معاملات (FRED4)   
2-2-5 بيانيه تحقيق مالی شماره 5 (1994) گزارشگری محتوای معاملات   
2-3 گفتار دوم: مبانی نظری   
2-3-1 تجزيه و تحليل مزايا و مخاطرات   
2-3-2 شناخت   
2-3-3 عدم شناخت   
2-3-4 تهاتر   
2-3-6 نحوه ارائه اقلام مرتبط با هم   
2-3-6 معاملات مرتبط   
2-4 گفتار سوم : چارچوب گزارشات مالی   
2-4-1 ترازنامه   
2-4-2 صورتهای مالی اساسی ديگر   
2-4-3 يادداشتهای توضيحي  صورتهای مالی و گزارش هيئت مديره به مجمع عمومي صاحبان سهام   
2-5 گفتار چهارم: فروپاشی انرون مقدمه ای برای تحول در وضع قوانين و استانداردهای   
   مرتبط با معاملات خارج از تراز نامه   
2-5-1 آنچه براي انرون اتفاق افتاد؟   
2-5-2 تاريخچه انرون   
2-5-3 گزارش Powers و Batson در مورد انرون   
2- شرکتهای با اهداف خاص، قانون سار بينز اکسلی   
2-1 گفتار پنجم: شرکتها با اهداف خاص   
2-2-1 مقدمه    
2-2-2 تعريف شرکتها با اهداف خاص   
2-2-3 ارتباط با تامين مالی خارج از تراز نامه   
2-2 گفتار ششم: قانون سار بينز اکسلی   
2-2-1 مقدمه   
2-2-2 ارتباط قانون ساربينز اکسلی با موضوع خارج از تراز نامه     
2-2-3 اقلامي كه افشاء آنها در ارتباط با ترتيبات خارج از ترازنامه لازم است   
2-2-4 افشاء اقلام تعهدات قراردادی    
3- شيوه های مورد استفاده در تامين مالی خارج از تراز نامه   
1-2 گفتار هفتم : شرکتهای فرعی و شبه شرکتهاي فرعی   
2-2-1 تعريف شرکتهای فرعی وشبه فرعی   
2-2-2 معافيت شبه شرکتهای فرعی از تلفيق   
2-2-3 ارتباط شرکتهای فرعی و شبه فرعی با تامين مالی خارج از تراز نامه   
2-2 گفتار هشتم: سرمايه گذاری در ارزش ويژه ساير شرکتها   
3-2-1 سرمايه گذاری هايی که نه موجب افزايش نفوذ قابل ملاحظه  می شودونه موجب افزايش کنترل   
2-2-2 سرمايه گذاری هايی که موجب افزايش نفوذ قابل ملاحظه می شود اما موجب افزايش کنترل    
نمی شود    
2-2-3 سرمايه گذاری هايی که موجب کنترل می شود   
2-2-4 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری سرمايه گذاريها   
2-2-5 تلفيق   
2-3 گفتار نهم: اجاره های بلند مدت   
1-2-3 ارزيابی معامله   
2-2-3 ماهيت شيوه ها و الزامات گزارشگری مالی   
3-2-3 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای اجاره های بلند مدت   
2-4 گفتار دهم: فروش و اجاره آن از خريدار   
1-2-4 ارزيابی معامله   
2-2-4 اجاره های سرمايه ای   
3-2-4 اجاره های عملياتی   
4-2-4 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای فروش و اجاره آن از خريدار   
5-2-4 استاندارد بين المللی حسابداری برای اجاره ها   
2-5 گفتار يازدهم: فروش و توافقات باز خريد   
1-2-5 ارزيابی معامله   
2-2-5 ماهيت شيوه ها و الزامات گزارشگری مالی   
3-2-5 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای فروش و توافقات بازخريد   
4-2-5 شيوه حسابداری   
2-6 گفتار دوازدهم : کالاهای امانی   
1-2-6 ارزيابی معامله   
2-2-6 ماهيت شيوه ها و الزامات گزارشگری مالی   
3-2-6 حقوق هر طرف معامله برای بازگرداندن کالا   
4-2-6 تعيين قيمت براي انتقال نهايي مالكيت به مشتري    
             5-2-6 آيا مشتري لازم است به سازنده کالا مبلغی به عنوان وديعه بدهد؟   
             6-2-6 آيا مشتري حق استفاده از کالا را دارد؟   
7-2-6 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای کالاهای امانی   
2-7 گفتار سيزدهم: نقل و انتقالات داراييهای مالی با مشارکت های مداوم   
1-2-7 ارزيابی معاملات   
2-2-7 موارد افشاء طبق SFAS شماره 140   
             3-2-7 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای نقل و انتقالات دارائيهای مالی   
             2-8 گفتار چهاردهم: تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی    
1-2-8- روشهای تجزیه و تحلیل   
2-2-8- طبقه بندی نسبتها        
3-2-8- فرض تداوم فعالیت        
2-9- گفتار پانزدهم : پیشینه پژوهش        
             1-2-10: نتيجه گيري   
فصل سوم: روش شناسي پژوهش (متدولوژي)   
1-3 مقدمه   
2-3 اهداف پژوهش   
3-3 روش جمع آوري داده ها   
4-3 قلمرو پژوهش   
5-3 جامعه آماري   
6-3 نحوه گردآوري اطلاعات   
7-3 نمونه گيري   
8-3 فرضيه هاي پژوهش   
9-3 متغيرهاي پژوهش   
10-3 تعريف عملياتي متغيرهاي پژوهش   
11-3 اندازه گيري متغيرهاي پژوهش   
12-3 روش آماري آزمون فرضيه ها   
فصل چهارم: تجزيه و تحليل داده هاي پژوهش   
1-4 مقدمه   
2-4 نتايج تحليل داده ها- سال 80   
3-4 نتايج تحليل داده ها- سال 81   
4-4 نتايج تحليل داده ها- سال 82   
5-4 نتايج تحليل داده ها- سال 83   
6-4 نتايج تحليل داده ها- سال 84   
7-4 نتايج تحليل داده ها- سال 85   
فصل پنجم: نتيجه گيري و پيشنهادات   
1-5 مقدمه   
2-5 خلاصه اي از كل پژوهش   
3-5 خلاصه يافته های پژوهش   
4-5 نتيجه گيري   
5-5 پيشنهادات   
1-5-5 پيشنهادات مربوط به يافته هاي پژوهش    
2-5-5 پيشنهادات براي پژوهش هاي آتي   
6-5 محدوديت هاي پژوهش   
7-5 فهرست منابع    
فصل ششم :پیوستها   
1 مقدمه
با توجه به شتاب فرآيند علم و تكنولوژي در جهان صنعتي امروز، هر رشته اي از علوم به گرايشهاي تخصصي بيشتري تقسيم شده است. اين تقسيم بندي به خودي  خود و بنا به نياز و ضرورت و پيچيدگيهاي روز افزون صنعت بوجود مي آيد. دنياي اقتصاد و روابط بين متغيرهاي اقتصادي و مالي هم از اين تحولات مستنثني نبوده است ومسائل اين رشته نيز روز به روز پيچيده تر و مشكل تر از قبل مي شود، بخصوص پول و بازارهاي سرمايه كه نقش مهم و تعيين كننده اي در اقتصاد دارند. تامين مالي براي اجراي پروژه هاي سودآور در رشد شركت نقش بسيار مهمي ايفا مي كند. توانايي شركت در تامين منابع مالي بالقوه براي تهيه سرمايه به منظور سرمايه گذاريها و تهيه برنامه هاي مالي مناسب از عوامل اصلي رشد و پيشرفت شركتها به حساب مي آيند  . يكي از بزرگترين چالش هاي شركتها براي ادامه فعاليتشان كمبود منابع مالي براي تامين نيازهاي سرمايه اي است كه شركتها را به انتخاب و تعيين روشهاي تامين مالي كوتاه مدت يا بلند مدت به طرق مختلف ترغيب و تشويق مي كند . تصميم گيريهاي مربوط به تامين مالي توسط شركتها عمدتاً در ارتباط با ساختار سرمايه وهمچنين تعيين و انتخاب بهترين شیوه تامين مالي و تركيب آن مي باشد در نتــــيجه يك شركت مي تواند از طريق تغيير در مواردي مانند سود هر سهم، خط مشي تقسيم سود، زمانبندي مدت و ريسك سودآوري و انتخاب شيوه تامين مالي بر ثروت سهامداران اثر بگذارد. منابع مالي هر واحد اقتصادي از منابع داخلي و خارجي تشكيل شده است، منابع داخلي شامل جريانهاي نقدي حاصل ازعمليات، وجوه حا
روش پژوهش
روش این پژوهش علیّ- قیاسی است بدین صورت که به منظور بررسی کلیه روابط علیّ ممکن از طریق بررسی اثرات فعلی و داده های قدیمی در جستجوی علل توجیه کننده موضوع پژوهش.
ابتدا در مورد ماهیت تامین مالی خارج از تراز نامه و روشهای استفاده از این نوع تامین مالی مطالعه و بررسی به عمل مي آید و در پایان از طریق مطالعه میدانی درباره موضوع مورد بحث به جمع آوری اطلاعات می پردازد و با استفاده از آزمونهای آماری اطلاعات بدست آمده را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و از آنها نتیجه گیری می نماید.
اخيراً در پي رسوائيهاي بوجود آمده در سال 2001 در آمریکا  و سایر کشورها اصطلاح «خارج از ترازنامه » كه برخي اوقات مفاهيم ضمني پنهاني در خود دارد، يا دست كم مي‌توان گفت كه كاملاً شفاف نيست كاربرد بيشتري پيدا كرد، بطور كنايه اي آنچه بايد در ترازنامه باشد، نيست و اينكه صادر كننده گزارش، معامله يا شيوه معامله را به گونه اي طراحي كرده است كه چنين نتيجه اي در برداشته باشد. هر چند سوالاتي در اين زمينه وجود دارد كه اقلامي كه بايد در ترازنامه منعكس شوند، ولي منعكس نشده‌اند، تنها براي فريب استفاده كنندگان صورتهاي مالي نيست. بسياري از معاملات قانوني چنين سوالاتي را بوجود مي‌آورند و البته محدوديتهايي در مورد اينكه چه چيز بايد در ترازنامه قيد شود وجود دارد. سوال گسترده تر و اساسي‌تر اينكه شيوه‌هاي مورد استفاده در معاملات خارج از ترازنامه اغلب شامل يك پيوند اقتصادي يا قانوني بین شرکتها و مخاطرات و مزايای بوجود آمده از معاملات و همچنین حقوق يا تعهداتي است كه در ترازنامه منعكس نشده‌اند (يا بطور كامل منعكس نشده‌اند
گفتار سوم:
2-4 چارچوب گزارشات مالی
کمیسیون بورس اوراق بهادار  (SEC)   مسئولیتهایی تحت قوانین اوراق بهادار بر عهده دارد تا طبق آن استانداردهای قابل قبولی برای فراهم آوردن صورتهای مالی تعیین کند. بدین منظور کمیسیون این ماموریت را به هیئت تدوین استانداردهای حسابداری مالی (FASB)   واگذار کرد. هیئت تدوین استانداردهای حسابداری مالی، استانداردهای حسابداری، در بسیاری از حوزه ها را انتشار داده است و هم چنین یک چارچوب مفهومی برای حسابداری و گزارشگری مالی خلق کرده است که در وضع استانداردهای حسابداری از آن استفاده می کند. این چارچوب اهداف گزارشگری مالی را مشخص می‌کند که قرار است اطلاعات مفیدی برای سرمایه گذاران و اعتباردهندگان در فرآیند تصمیم گیری آنها فراهم کند.
اصولاً گزارشات مالی شامل چهار بخش عمده می باشد:
ترازنامه ، صورت حساب سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد و صورت سود و زیان جامع
هر یک از صورتهای مالی اساسی ذکر شده، انواع مختلفی از اطلاعات را فراهم می کند كه هدف آنها ارائه اطلاعاتي تلخيص و طبقه بندي شده درباره وضعيت مالي، عملكرد مالي و انعطاف پذيري مالي واحد تجاري است كه براي طيفي گسترده از استفاده كنندگان صورتهاي مالي در اتخاذ تصميمات اقتصادي مفيد واقع گردد. هم چنین یک مجموعه کامل از صورتهای مالی نشان می دهد که نکاتی در مورد اطلاعات کمی و کیفی در آن نیست اگر چه برطبق قوانین، شرکتها ملزم به ارائه اطلاعات بیشتر در مورد معاملات شرکت، عوامل مخاطراتی که شرکت ممکن است با آنها روبرو شود و توضیحاتی
صورتهای مالی اساسی دیگر
سه صورت مالی اساسی دیگر هر کدام شیوه تغییرات در اقلام مختلف ترازنامه را از یک دوره به دوره دیگر توصیف می کند. صورتحساب سود و زیان منعکس کننده درآمدها و هزینه هاي دوره مي باشد که در نهایت منجر به سود یا زیان می شود. در نتیجه هدف این صورتحساب این است که به میزان و روشهایی دست يابد که در آن حیطه، دارائی خالص یک شرکت از تمامی منابع به غیر از معاملات با مالکان طی یک دوره، افزایش یا کاهش می یابد. طی سالها جنجالهای بسیار زیادی در مورد اینکه چه چیز باید در صورتحساب سود و زیان قید شود بوجود آمده است. این جنجال تا حدود زیادی در پی این حقیقت است که می بایست بر درآمد خالص (اغلب به عنوان اندازه گیری هر سهم در نظر گرفته شده است) بیش از هر ویژگی دیگری بر ارزیابی عملکرد تکیه شود.
به علت ماهیت مکمل و منسجم ترازنامه و صورت حساب سود و زیان انتخاب شیوه حسابداری برای یکی از صورتهای مالی، برای صورتهای مالی دیگر مفاهیم ضمنی دربردارد. یکی از مهم ترین و به روزترین مثالها برای نشان دادن چنین تعارض هایی مربوط به استانداردهای اخیر است که به رسمیت شناختن دارائیها و بدهیها را در ترازنامه به ارزش متعارف آنها را توصیه می کند. انتقال ارزشهای متعارف به ترازنامه هم چنین ملزم به یک تصمیم گیری است و آن این است که آیا تغییرات تحقق نیافته در این ارزشهای متعارف در صورت حساب سود و زیان گزارش می شوند یا خیر. سودها و زیانهای تحقق نیافته ناشي از تغييرات ارزش دارايي ها و بدهي ها كه اساسا به منظور قادر ساختن واحد تجاري به انجام عمليات به نحو مستمر نگهداري مي شود آنهايي هستند كه مستقيما به حقوق صاحبان سرمايه منظور مي شوند و تا هنگامي كه دارايي ها و يا بدهیهاي مربوط به آنها فروخته و يا تسويه نشده است به درآمد و يا هزينه جاري منظور نمي گردد (از قبيل درآمدها و هزينه هاي ناشي از تجديد ارزيابي دارايي هاي ثابت مشهود).
طرفداران شیوه شمول کلی برای تعریف درآمد خالص چنین استدلال می کنند که منظور کردن سودها و زیانهای تحقق یافته و تحقق نیافته بطور توام در درآمد خالص مناسب است چرا که این اطلاعات استفاده کنندگان را برای پیش بینی بهتر عایدات یا گردش وجوه توانا می‌سازد. هر چند سایرین به این نکته اشاره می کنند که ثبت سودها و زیانهای تحقق نیافته در صورت سود و زیان منجر به افزایش در تغییرپذیری سود سهام می شود به گونه ای که پیش بینی سود سهام و یا جریان وجوه نقد از قابلیت پیش بینی کمتری در آینده برخوردار می شوند. جایگزین گزارش سودها و زیانهای تحقق نیافته به عنوان قسمتی از درآمد خالص این است که گزارش این تغییرات در صورت سود و زیان جامع که در قسمت حقوق صاحبان سهام در ترازنامه طبقه بندی می شود نشان داده می شود هنگامي كه از طريق فروش دارايي ها و يا تسويه بدهي ها تحقق يابند.
صورتحساب تغییرات در حقوق صاحبان سهام، اطلاعاتی را منعکس می کند که در آنها دارائیها و بدهیها به علت معاملات با مالکان طی دوره تغییر کرده اند مانند پرداخت سود سهام، انتشار خرید و فروش سهام، معاملات سهام در ادغام و خرید و اقلامی که به عنوان درآمد جامع دیگر طبقه بندی شده‌اند.
2-4-3 یادداشتهای توضيحي صورتهاي مالي و گزارش هيئت مديره به مجمع عمومي صاجبان سهام (MD&A)   و سایر افشاءها
صورتهای مالی اساسی اغلب به تنهایی اطلاعات کافی را برای تصمیم گیری های سرمایه گذاری فراهم نمی کند. مفهوم بیانیه هیئت استانداردهای حسابداری مالی (FASB) در مورد نحوه ارائه صورتهای مالی اشاره می کند که برخی اطلاعات مفید از طریق صورتهای مالی به نحو بهتری فراهم می گردند و برخی از طریق یادداشتهای توضيحي صورتهای مالی یا اطلاعات مکمل یا سایر شیوه هایی گزارشات مالی به نحوه بهتری فراهم می شود یا می‌توان گفت که تنها از این روش فراهم ساختن آنها ممکن است. هدف از این افشاءها در یادداشتهای توضيحي صورتهای مالی فراهم ساختن اطلاعاتی است که ترازنامه، صورت حساب سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد قادر به ارائه این اطلاعات نیستند.
علاوه بر این اگر چه یادداشتهای توضيحي صورتهای مالی اطلاعات بیشتری را فراهم می کنند که در صورتهای مالی اساسی فراهم نمی شوند ولی آنها بطور کلی توصیفی از فعالیتهای تجاری که دارای اهمیت کیفی هستند را ارائه نمی دهند، با درک این موضوع که چنین اطلاعاتی به اندازه اطلاعات در صورتهای مالی اساسی و یادداشتهای توضيحي مهم است، کمیسیون بورس اوراق بهادار (SEC)، شرکتها را ملزم کرده است تا این اطلاعات را تحت عنوان گزارش هيئت مديره به مجمع عمومي صاحبان سهام ارائه كنند. گزارش هيئت مديره به مجمع عمومي صاحبان سهام مي بايست شامل رويدادهاي مهم مالي، الگوهای رفتاری شرکت، ابهامات و رویدادهای احتمالی و همچنين توضیحات ارقام کلیدی صورتهای مالي باشد.
 اين افشاءها شامل رويدادهايي است كه محتمل به نظر می رسند و بر عملیات شرکت یا نقدینگی در آینده نزدیک تاثیر می گذارند و سایر اطلاعاتی که برای تصمیم گیری سرمایه گذاران با اهمیت است.
گزارش هيئت مديره به مجمع عمومي صاحبان سهام اهمیت زیادی در افزایش شفافیت چگونگی اجرای عملیات شرکت و هم چنین این افشاءها برای سرمایه گذاران امکان ارزیابی وضعیت شرکت را به شکل بهتری فراهم می کند که باعث ارائه اطلاعات مفیدتر برای تصمیم گیری سرمایه گذاران می‌شود. گزارش هيئت مديره به مجمع عمومي هم چنین یک فرصت منحصر به فرد را برای سرمایه گذاران فراهم می کند تا درک اجرای عملیات عملکرد مالی و شرایط و وضعیت شرکت را که در صورتهای مالی اساسی نشان داده شده و یا پنهان مانده است را آسانتر کند. بعلاوه روندهای با اهمیت و مخاطراتی که در گذشته شکل گرفته اند و یا بطور نسبتاً معقولی احتمالاً در آینده شکل خواهند گرفت را نشان می دهد. به علت اهمیت یادداشتهای توضيحي صورتهای مالی و سایر افشاءهای مالی شامل شده در گزارش هيئت مديره به مجمع عمومي در فراهم آوردن اطلاعاتی که توسط خود صورتهای مالی اساسی فراهم شده است، سوالاتی از قبیل اینکه چه اقلامی باید در ترازنامه قید شوند و چه اقلامی نشوند و آیا شفافیت کافی در گزارش حاصل شده است یا خیر، باید مورد ارزیابی قرار گیرد.
شفافیت کافی را می توان به بهترین نحو بر حسب نیازهای اطلاعاتی سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و سایر استفاده کنندگان صورتهای مالی مورد سنجش قرار دارد. به منظور دستیابی به این اهداف، گزارش مالی شفاف، گزارشی است که به منظور دستیابی به مخاطرات مربوط، مزایا، حقوق و تعهدات مرتبط با شیوه ها برای سرمایه گذاران فراهم کند. این نکته مهم به نظر می رسد که شفافیت همیشه به شرط ارائه اطلاعات بیشتر بهبود نمی یابد، بنابراین برخی بر سر این موضوع بحث می کنند که شفافیت بیشتر و گسترده تر از قید کردن تمامی موارد در ترازنامه ناشی می شود در نتیجه با حذف شیوه های خارج از ترازنامه، قید کردن موارد بسیار در ترازنامه موجب درک کمتری از تفاوتها میان حقوق و تعهدات مرتبط با هر یک از اقلام گزارش شده گردد.