بررسي و مقايسه اختلال شخصيت ضد اجتماعي ميان نوجوانان داراي والد و بدون والد

«فهرست مطالب»
عنوان    صفحه
فصل اول: مقدمه    2
بيان مسأله    4
سوالات پژوهشي    6
اهداف تحقيق    6
فرضيه هاي تحقيق    7
تعريف اصطلاحات عمومي    10
تعريف عملياتي    10
فصل دوم: تاريخچه نوجواني    13
نوجواني    16
جهش نموي نوجواني    20
تفكر انتزاعي در دوران نوجواني    21
تقسيم بندي نوجواني به مراحل خاص    24
نوجوان و خانواده    26
طبقه بندي مشكلات نوجوانان    29
بزهكاري    30
بزهكاري نوجوانان    34
ديدگاه هايي در مورد بزهكاري    35
علل بزهكاري    39
اختلالات شخصيت    46
سبب شناسي اختلالات شخصيت    53
طبقه بندي اختلالات شخصيت در Dsm- IV    60
طبقه بندي اختلالات شخصيت در ICD- 10    61
اختلال شخصيت پارانوئيد    63
اختلال شخصيت اسكيزوئيد    69
اختلال شخصيت اسكيزوتايپال    73
اختلال شخصيت مرزي    75
اختلال شخصيت هيستريك    78
اختلال شخصيت خودشيفته    85
اختلال شخصيت دوري گزين    83
اختلال شخصيت وابسته    86
اختلال شخصيت وسواسي- جبري    89
اختلال شخصيت انفعالي- پرخاشگر    91
اختلال شخصيت ضد اجتماعي    92
علل رفتار ضد اجتماعي    102
سابقه تاريخي اختلال شخصيت ضد اجتماعي    111
همه گير شناسي اختلال شخصيت ضد اجتماعي    115
ويژگي هاي باليني اختلال شخصيت ضد اجتماعي    116
تشخيص افتراقي اختلال شخصيت ضد اجتماعي    119
سير و پيش آگهي اختلال شخصيت ضد اجتماعي    122
مشخص كردن اختلال شخصيت ضد اجتماعي    123
درمان اختلال شخصيت ضد اجتماعي    126
ساير اختلالات شخصيت    130
فصل سوم: جامعه تحقيق    133
نمونه و روش نمونه گيري    133
ابزار اندازه گيري    133
روش تحقيق    136
روش تحليل داده ها    136
فصل چهارم: جدول داده ها    138
تجزيه و تحليل آماري    140
بحث در مورد يافته هاي به دست آمده    141
نمودار ستوني داده ها     142
فصل پنجم: خلاصه پژوهش    145
نتيجه گيري    147
محدوديتها    148
پيشنهادات    148
منابع    149

پيشنهادات:
الف) در دسترس قرار دادن نتايج اين سري از تحقيقات در اختيار موسسات و مدارس براي شناسايي و درمان به موقع افراد مبتلا به اختلال شخصيت ضد اجتماعي.
ب) ايجاد فضاهاي مناسب در مدارس براي مصاحبه فردي با افراد و اجراي پرسشنامه در فضاي مناسب.

محدوديت ها:
الف) در اين تحقيق وضعيت اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي نمونه ها از كنترل محقق خارج بوده است، هرچند كه وضعيت تحصيلي آنان مي تواند تا حدي بيانگر آنها باشد.
ب) كمبود تحقيقات انجام شده لازم در مورد تحقيق حاضر.
ج) تفاوت هاي فردي آزمودني ها.
د) كمبود اطلاعات از صداقت پاسخ دهندگان به پرسشنامه.
 
مقدمه:
   منظور از اختلالات شخصيت، الگوهايي از رفتار غير انطباقي است. به طوري كه هنگامي ويژگيهاي شخصيت چنان انعطاف ناپذير و غير انطباقي شوند كه كاركرد فرد را به ميزان چشمگيري مختل كنند، در اين صورت به اختلالهاي شخصيت تبدل مي شوند.
اختلالات شخصيت در واقع شيوه هاي نامناسب براي حل مسئله و كنار آمدن با فشار رواني هستند كه اغلب در اوايل نوجواني بروز مي كنند و در سراسر بزرگسالي ادامه مي يابند.
 افراد مبتلا به اختلالات شخصيت معمولا ناراحتي يا اضطرابي احساس نمي كنند، انگيزشي براي تغيير رفتار خود نشان نمي دهند و برخلاف افراد اسكيزوفرنيايي تماس خود را با واقعيت از دست نمي دهند و نابساماني چشمگيري در رفتارشان مشاهده نمي شود.
در III DSM از 12 نوع اختلالات شخصيت ياد شده است كه يكي ازآنها اختلال شخصيت ضد اجتماعي است كه در اين پژوهش مورد بررسي قرار خواهد گرفت.
افرادي كه به اختلال شخيت ضد اجتماعي مبتلا هستند فاقد حس مسئوليت و درك اخلاقي هستند و توجهي به ديگران ندارند. رفتار آنها كم و بيش زير سلطه نيازهاي خود آنان است و به عبارت ديگر آنها فاقد وجدان هستند.
اختلال شخصيت ضد اجتماعي الگوي رفتاري خاصي است مشخص با شرارت، اعمال ضد اجتماعي، جنايي كه در كودكي و اوايل نوجواني شروع مي شود و منجر به اختلالات شديد در خيلي از زمينه هاي زندگي مثل روابط خانوادگي، تحصيل، شغل، خدمت سربازي و ازدواج مي گردد.
علام اساسي اين اختلال عبارتند از: بي قراري، ميدان توجه كوچك، نزاعهاي مكرر كه اغلب منجر به درگيري با افراد ديگر مي شود، سابقه تحصيلي خراب، فرار از منزل، سابقه شغلي ناموفق، درگيري با پليس، دروغگويي، هرزگي، بي مبالاتي در رفتار جنسي، همجنس خواهي، عدم احساس گناه، فقدان محبت، اضطراب، عدم وجود شرم و حيا و غيره.
شيوع اختلال شخصيت ضد اجتماعي ميان نوجوانان بسيار ديده مي شود. زيرا دوره نوجواني مرحله حساسي از رشد يك انسان است و دوره نوجواني در ميان دوران رشد انسان، يكي از حقايق قطعي و غير قابل سوال مي باشد.
   همانطور كه در هر دوره جبر تاريخ جوي بوجود مي آورد كه باعث ظهور بعضي افراد مي گردد، حوادث فرهنگي و اجتماعي نيز نوجواني را به عنوان يك مرحله قطعي و مشخص در رشد انسان بوجود آورده است كه زمينه اي است براي مطالعات وسيع.


بيان مسأله:
نوجواني به عنوان دوره انتقال از كودكي به بزرگسالي، مرحله اي بسيار با ارزش در فرايند رشد و تكامل فرد است. سنين بين 12 تا 19 سالگي هميشه يك مرحله آمادگي براي نوجوانان بوده است تا به تدريج با كسب دانش و تجارب لازم مسئوليت هاي پخته تر و پيچيده تري را در جامعه بر عهده گيرند. امروز با رشد جمعيت و گسترش شهرها و صنعتي شدن جوامع و تنوع وسايل ارتباط جمعي و نيز دوره هاي گسترده و متنوع آموزش و پرورش و امكانات شغلي و حرفه اي و تحولات دروني خانواده ها از نظر رواني وعاطفي و غيره، دوره نوجواني به عنوان يك واقعيت مشخص و معين جاي خود را در زندگي هر فرد يافته است و طبيعتاً براي والدين، مربيان تعليم و تربيت و مسئولان اضطرابها و نگرانيهاي زيادي را موجب شده است. نوجواني نمايانگر رشد نهايي كودكي و آستانه ورود او به مرحله بزرگسالي است. در دوران كودكي، كودك به سرعت رشد مي كند و بنيان مفهوم خود  نظام ارزشي خويش را در خانواده استوار مي سازد. نوجوان در خلال تغييرات رواني- جنسي خود در اين دوره كاملا متاثر از باورها، اعتقادات، انتظارات و معيارهاي اخلاقي، مذهبي، اجتماعي والگوهاي فرهنگي خانواده است. و  درست در همين مرحله است كه نوجوان با مشكل اساسي بحران هويت مواجه مي شود.
ساخت و روابط خانوادگي به ويژه رابطه به ويژه والدين با فرزندان در علت شناسي بزهكاري نوجوانان نقش كلي و بسيار مهمي دارد، خواه رفتار و اعمال ضد اجتماعي نوجوان منشأ و سرچشمه زيستي و بيولوژيكي داشته باشد يا معلول فرايندهاي پيچيده اجتماعي باشد، تحقيقات نشان مي دهد كه شرايط خانواگي به عنوان يك عامل بسيار مهم و موثر در بزهكاري نوجوانان به حساب آمده است.
اختلال شخصيت ضد اجتماعي يكي از اختلالاتي است كه از دوره حساس نوجواني آغاز مي شود و نوجوانان بسياري در معرض ابتلاء به اين اختلال هستند.
    عوامل بسياري در مبتلا شدن به اختلال شخصيت ضد اجتماعي دخالت دارند كه از جمله مي توان به روابط خانوادگي تنش زا، بزهكاري، طلاق، از دست دادن والدين اشاره كه در اين رساله به توضيح تك تك آنها خواهيم پرداخت.
 
سوالات پژوهشي:
آيا رابطه معناداري ميان محروميت از والد و اختلال شخصيت ضد اجتماعي وجود دارد؟
آيا رابطه معناداري ميان محروميت از والد و اختلال شخصيت ضد اجتماعي وجود ندارد؟

اهداف تحقيق:
هدف از اين تحقيق اين است كه بدانيم آيا از نظر زمينه هاي رفتاري و رواني وشخصيتي ميان نوجوانان والد دار و بدون والد تفاوتي وجود دارد يا خير؟
هدف ديگر اين است كه ميزان شيوع اختلال شخصيت ضد اجتماعي را ميان نوجوانان والد دار و بدون والد تعيين كنيم.
هدف ديگر اين است كه در صورت مشخص شدن تفاوتها، نتايج در اختيار موسسات و كساني كه در كار تعليم و تربيت و آموزش نوجوانان هستند، قرار بگيرد تا گامي موثر باشد در تدوين برنامه هاي منظم براي رفع مسائل و مشكلاتي كه ممكن است در ميان نوجوانان وجود داشته باشد.
فرضيه هاي تحقيق:
H0: رابطه معناداري ميان محروميت از والد و اختلال شخصيت ضد اجتماعي وجود دارد.
H1: رابطه معناداري ميان محروميت از والد و اختلال شخصيت ضد اجتماعي وجود ندارد.

تعريف اصطلاحات عمومي:
-    شخصيت: اين اصطلاح را مي توان تمامي سيستم تمايلات نسبتاً پايدار رواني و جسمي هر فرد تعريف نمود. تمايلاتي كه نحوه تطابق وي را نسبت به محيط رواني- اجتماعي و مادي معين مي سازد. (پورافكاري، 1321، ص 1106)
-    اختلالات شخصيت: اين اختلالات به صورت الگوهاي ناسازگارانه، انعطاف ناپذير بسيار عميق و با ثبات در درك و برخورد با محيط و خود فرد تظاهر مي كنند. (همان منبع، ص 1107)
-    اختلال شخصيت ضد اجتماعي: اين اختلال با اعمال جامعه ستيزانه و جنايي مستمر مشخص است اما معادل جنايتكاري نيست بلكه ناتواني براي تطابق با موازين اجتماعي است كه شامل بسياري از وجوه رشد نوجواني و جواني بيمار مي گردد. (همان منبع، ص 91)
-    اختلال شخصيت پارانوئيد: خصوصيات اصلي اين نوع اختلال شخصيت سوء ظن و حساسيت است كه اين سوء ظن در اين بيماران خود را به طريق متفاوتي ظاهر مي سازد. (همان منبع، ص 1074)
-    اختلال شخصيت نمايشي: خصوصيات اين نوع افراد، پرتوقع بودن، بي ملاحظه بودن، خود محور بودن و عشوه گري است كه در ظاهر افرادي جذاب، صميمي و معاشرتي به نظر مي آيند. (همان منبع، ص 678)
-    اختلال شخصيت خودشيفته: اين افراد با احساس عميق اهميت شخصي، احساسات خود بزرگ بيني، و به نوعي بي نظير بودن مشخص هستند. (همان منبع، ص 971).
-    اختلال شخصيت دوري گزين: اين گونه افراد به علت حساسيت شديد در مقابل طرد شدن، ممكن است به زندگي بدون روابط اجتماعي روي آورند. اين گونه افراد خجالتي يا غير اجتماعي نيستند بلكه ممكن است ميل شديدي به داشتن همنشين را در خود احساس كنند. به تضمين قوي براي پذيرفته شدن بدون انتقاد نيازمند هستند. (همان منبع، ص 157).
-    اختلال شخصيت وابسته: افراد مبتلا به اين اختلال شخصيت به طور مشخص براي احتياجات خود به ديگران متكي هستند و از ديگران توقع دارند كه مسئوليت مسائل زندگي آنها را بر عهده بگيرند. (همان منبع، ص 399).
-    اختلال شخصيت وسواس فكري- عملي: ويژگي اصلي اين اختلال، الگوي فراگير تلاش براي كمال است. اين افراد خواهان كمال براي خود و ديگران هستند و هر كاري كه آنها انجام مي دهند هر قدر هم كه نتيجه آن عالي باشد به نظر نمي رسد كه آنها را خشنود كرده باشد. (ديويد آل و همكاران، ص 358).
-    اختلال شخصيت اسكيزو : اين اختلال به انواعي از ناهنجاري هايي كه در بستگان غير اسكيزوفرنيك بيماران اسكيزوفرنيك مشاهده مي گردد اطلاق مي شود. (پورفكاري، 1321، ص 1339).
-    اختلال شخصيت اسكينروتايپال: شخص مبتلا به اين اختلال كسي است كه در نظر مردمِ عادي، عجيب و غير عادي است. تفكر سحرآميز، عقايد انتساب، اشتباه حسي و مسخ واقعيت قسمتي از دنياي روزمره اين بيماران است. (همان منبع ص 1347).
-    اختلال شخصيت مرزي: علائم اين اختلال عبارتند از: الگوي نافذ بي ثباتي خلق و روابط فردي، و تجسم نفس كه اوائل بزرگسالي شروع مي شود و خود را در زمينه هاي گوناگون نشان مي دهد. (همان منبع، ص 200)
-    نوجواني: نوجواني به عنوان دوره انتقال از كودكي به بزرگسالي است كه بسيار با ارزش بوده و نقش مهمي در فرايند رشد و تكامل فرد دارد. نوجواني دوره اي است كه در آن فرد داراي جنبه هاي افراطي و اغراق آميز در سلوك و رفتار خود مي باشد. (نوابي نژاد، 1365، ص 5).
 
تاريخچة نوجواني:
براي قرن ها اين تفكر وجود داشت كه به محض اينكه كودكان به سنين 6 يا 7 سالگي مي رسند مي توانند مسئوليت هاي بزرگسالان را تقبل كنند و وارد بازار كار شوند. به غير از قشر محدود ثروتمند، كودكان همراه بزرگسالان در مزارع و معادن كار مي كردند و در ميان جنگ حاضر مي شدند. با صنعتي شدن جوامع از سپيده صبح تا شام در كارخانجات كار مي كردند. تقريباً از 150 سال قبل دوران كودكي به رسميت شناخته شد كه توجه به حقوق كودك، روانشناسي كودك و اجباري شدن تحصيلات از نتايج آن است. شرايط اجتماعي و اقتصادي، پيشرفت تكنولوژي، پيدايش رشته هاي تعدد تحصيلي و تخصصهاي جديد و طولاني شدن دوران تحصيلات در ابتداي قرن بيستم زمينه اي را ايجاد كرد كه باعث شد به دوره نوجواني توجه خاصي شود.
در اوايل قرن بيستم استانلي هال، به سبب تخصص و خصوصيات شخصي خود نخستين تئوريسين دوره نوجواني گرديد. استانلي هال (1924-1848) اولين دكتراي روانشناسي را در امريكا كسب كرد و اولين روانشناسي است كه روانشناسي بلوغ و نوجواني را مطرح كرده است و دوره نوجواني را به عنوان يك مرحله مشخص از رشد انسان تلقي كرده است و در مطالعات خود از روش هاي علمي استفاده كرده است وي اولين فردي بود كه از روش پرسشنامه براي كسب اطلاعات عيني استفاده كرده است. به عقيده هال نوجواني مرحله اي است كه شخص تمام مراحل قبلي رشد را براي بار دوم در سطح پيچيده تري تجربه مي كند. به عبارت ديگر موجود زنده در طول حيات مراحلي مشابه تاريخ تحول انساني را طي مي كند. با شروع نوجواني در حدود چهارده سالگي سلسله اعمال جديدي امكان پذير مي شود كه هال آنرا «تولد دوباره» خواند. هال معتقد است كه رشد انسان براساس برنامه از قبل تعيين شده و تحت تاثير عوامل فيزيولوژيكي صورت مي گيرد و تاثير عوامل اجتماعي و محيطي را در اين مورد كمتر مي داند. وي معتقد است كه نوجواني مرحله خاصي در رشد است كه قبلا از نظر روانشناسي و اجتماع ناديه گرفته شده بود. هال اصطلاح طوفان و فشار را در نوجواني به كاربرد و معتقد بود كه در اين دوره وجود طوفان و فشار اجتناب ناپذير مي باشد (اكبرزاده، 1376، ص 4).
تعبير نوجواني به عنوان يك مرحله بحراني، در اصل از فلاسفه يوناني، بخصوص ارسطو گرفته شده است اما كسي كه براي اولين بار به شكل شايان توجهي بلوغ و بحران را بحران به طوفان، در آن يك انقلاب و زايش دوباره مي بيند. (احدي و محسني، 1322، ص 14).
فرويد، معتقد بود مراحل رشد رواني-جنسي تابع وراثت و عوامل ژنتيكي مي باشد. اين تكامل نسبتاً مستقل از عوامل محيطي صورت مي گيرد. بهترين مثال، عقده اديپ است كه آن را در همه جا و همه زمان ها يكسان مي داند. فرويد نز نوجواني را به عنوان يك مرحله الزاماً سخت و طوفاني تلقي مي نمايد عقايد وي مطابق با نظريه رشد داخلي مي باشد. (اكبرزاده، 1376، ص 5)
مارگارت ميد (1978-1901) بر روي افراد يك جزيره دور افتاده اقيانوس آرام مطالعاتي انجام داد، و نظريه متفاوتي را مطرح كرد. وي جريان رشد را بين مردم قبايل جزاير ساموآ آرام و بدون فشار يافت. (اكبرزاده 1376، ص 5) روت بنديكت، بر روي اجتماعات زيادي مطالعه نمود. وي اين طور نتيجه گيري كرد كه مشكل اصلي نوجواني، عدم مداومت و ناهماهنگي در اجتماعي شدن به عنوان بزرگسالان مي باشد. منظور وي از مداومت و ناهماهنگي لزوم يادگيري يك سري رفتارها، نقشها و گرايش هاي متفاوتي مي باشد كه براي بزرگسال شدن لازم است و با آنچه فرد در كودكي ياد گرفته است تفاوت دارد (همان منبع، ص 6).
آلبرت بندورا، يكي از معروفترين روانشناسان، معتقد است، نوجواني زمان طوفان و فشار اجتناب ناپذير نمي باشد. در اين دوره كه امكان دارد مشكلات حقيقي نيز وجود داشته باشند. هر نوع مشكلي را بايد به عنوان نتيجه تجارب محيطي در نظر گرفت، نه بعنوان نتيجه يك دوره سخت و اجتناب ناپذير در رشد بشر (همان منبع، ص 7).
 
نوجواني:
نوجواني به دوره اي اطلاق مي شود كه دوره‌اي انتقالي ميان كودكي و بزرگسالي است. اين دوره ابتدا با اجباري شدن آموزش رسمي، توسعه صنايع و رهايي كودكان و نوجوانان از كار كردن در مزارع و كارخانجات رسميت يافت و در قرن بيستم در كشورهاي صنعتي اهميت ويژه اي پيدا كرد. مفهوم نوجواني و تجارب مربوط به آن در فرهنگ‌هاي مختلف شكل هاي متفاوتي دارد. مثلا در جوامع دور افتاده ورود به بزرگسالي با تشريفات خاص و گاهي دردناك همراه است.