تجزيه و تحليل عوامل مؤثر بر “وجدان كاري”‌ و “انضباط اجتماعي”

در اين تحقيق در ابتدا به اين مطلب مي پردازدكه چرا مقوله هاي وجدان كار و انضباط اجتماعي بسيار كم و جزئي در مطالعات و نوشته هاي سازماني آمده است. اين تحقيق ضمن شناخت اين دو مقاله يك طرح نظري براي شناخت، پژوهش و تجزيه و تحليل علل و عوامل بوجود آورنده و مؤثر بر آنها ارائه مي‎دهد. محقق وجدان كاري در سازمان را يك پديده عقيدتي مي داند كه در عمق ذهنيت افراد سازماني نفوذ كرده و با آثار مثبت، مفيد و اثربخشي از قبيل: تعهدكاري، درست كاري، وقت شناسي، كيفيت كار و … در متن “فرهنگ سازماني” جلوه گر و نمايان مي‎شود. برمبناي مطالب اين تحقيق هر نوع بررسي و تحقيق در ماهيت، ريشه هاي آثار عوامل و متغيرهاي وجدان كاري در سازمان يك مدل سه بعدي را دربرمي گيرد كه در يك بعد آن علل و عوامل ساختاري، در بعد ديگر علل و عوامل رفتاري و در بعد سوم علل و عوامل زمينه اي روي پژوهش قرار گرفته و مشخص مي‎شوند.
اهميت كار
كار جوهر وجود آدميان است براي يك يك افراد جامعه كاركردهايي بسيار دارد كه از آن جمله اند:
-    تأمين نيازهاي حياتي و اقتصادي
-    ارضاء خواسته هاي رواني.
بدين سان كه از طريق كار مولد، انسان احساس بودن مي نمايد هستي خويش را مفيد مي شمارد و از حاصل كارش لذت مي‎برد. از اينرو است كه بسياري، مهم ترين عامل از خود بيگانگي  را نديدن حاصل كر توسط عامل و آفريننده آن مي دانند به نظر ما، حاصل كار، جلوه اي از وجود فرد دارد انسان در آن آيينه اي هستي خويش را مي بيند حاصل كار، تبلور و مصداق حيات است. حال اين دستاورد مي‎تواند مادي باشد، نظير توليد يك كفش، يا غيرمادي، نظير انتقال انديشه و تربيت.
براي جامعه نيز كار، كاركردهايي بي شمار دارد. كار انسانها مايه حيات و بقاء جامعه است يعني فقر و غناي جامعه مستقيماً با كميت و كيفيت كار انسانها در ارتباط است.
شرابير در اثرش تكاپوي جهاني مي نويسد ژاپنيها در آغاز قرن نوزدهم خود را از كاروان توسعه دور يافتند براي رسيدن بدان بسيار انديشيدند اما، در اين ميان هيچ نيافتند. نه سرزميني وسيع داشتند و نه منابع زيرزميني گسترده بنابراين، به بالاترين و پايان ناپذيرترين ثروتهاي عالم، يعني كار، توليد و آفرينش تمسك جستند و اين همان ثروتي بود كه در همه برهه هاي حيات، اين كشور را ياري داد. حتي زماني كه بر اثر جنگي خون ريز و اتمي جاي جاي جامعه تخريب شده بود.
براي جامعه كار نه تنها مايه بقاء حياتي است، بلكه بقاء تاريخي جامعه نيز از طريق توليد و كار تحقق پذير است. دستاوردهاي كار آدميان در دل تاريخ مي نشيند و با آن، يادگارهاي جاودان بشر فراهم مي آيند جامعه از طريق كار آدميان طبيعت را تسخير مي كند، بر آن چيره مي‎شود و انسانهايش مصداق تحقق خليفة ا… مي گردند.
مفهوم كار
«كار» در زبان فارسي به معناي شغل است و گاه نيز به فعل آمده است. كار فعلي است كه با مشقت توأم باشد. «راغب اصفهاني»، بر اين اعتقاد است كه هر فعلي كه با اراده از حيوان صادر شود كار است.
معني لغوي كلمة وجدان
كلمات در زبانهاي گوناگون داراي تعاريفي هستند. در عده اي از اين كلمات علاوه بر تعاريف لغوي و معناي اصلي كلمات معاني اصطلاحي نيز وجود دارد كه اغلب اين تعاريف اصطلاحي بسته به كاربرد كلمات در علوم، مختلف مي‎باشد كلمه «وجدان» نيز از اين گونه كلمات است در ذيل به معناي لغوي وجدان خواهيم پرداخت:
«وجدان [وِ] (ع، صص) وجود. وجد: گم شده را يافتن؛ در عرف بعضي، وجدان عبارت است از نفس و قواني باطني
وجدان كاري
با استفاده از تعريف كار و وجدان مي‎توان وجدان كاري را گرايش دروني تعريف كرد كه به مدد آن انسان گرايش به انجام كار بيشتر و بهتر پيدا مي‎كند و ارضاء روحي و مادي مي‎شود.
نيرويي كه عمدتاً در سازمان موضوعيت مي يابد يعني جايي در آن كار به صورت فردي يا گروهي انجام و كالا يا خدمتي به ديگران عرضه مي شود، در صورت فقدان يا ضعف چنين حالتي، بيكاري، كم كاري، نظارت خواهي، مسؤوليت گريزي، سياه كاري، رخوت، تنبلي، فساد، كلاهبرداري، تقلب و تزوير، فقر و بدبختي گريبانگير جامعه خواهد شد و خصايص نامطلوب سياسي حكمفرما مي گردد