بررسی متابولیسم داروی نوسکاپین در سلولهای مجزای کبد موش

مقدمه:
متابوليسم يكي از مراحل مهم فاركوكينتيك داروها است. مطالعه در مورد متابوليسم داروها براي دستيابي به اطلاعاتي در مورد سميت داروها و مكانيسم اثر آنها مفيد است. روش هاي مختلفي براي بررسي متابوليسم وجود دارند كه عبارتند از: خوراندن تركيبات به حيوانات در حالت عادي يا با كانول در راههاي صفراوي و مطالعه و جستجوي متابوليت هاي دارو در مايعات بيولوژيك مانند خون، ادرار، و ... ، مطالعات آنزيمي بر روي برشهاي بافتي، هموژنه ها و اجزاي سلولي. مطالعه روي حيوان داراي مشكلاتي است بنابراين در اين مطالعه از سوسپانسيون سلولهاي جدا شده كبدي استفاده شده است. اين روش علاوه بر بررسي متابوليسم در ساير مطالعات بيوشيميايي از جمله مطالعه روي گلوكونئوژنز، گليكوليز، سنتز پروتئين، ليپيد، اسيدهاي چرب و اوره، انتقالات غشاء و ... نيز مي تواند مورد استفاده قرار گيرد.
 
1-1- اوپيوييدها
1-1-1- تاريخچه
كلمه اوپيوييد براي همه مشتقات طبيعي و نيمه صناعي آلكالوييدي ترياك، داروهاي مشابه صناعي و شبه اوپيوييدي كه فعاليت آنها با آنتاگونيست اوپيوييدي، نالوكسان مهار مي شود و همچنين چندين پپتيد درون زاد كه با چندين زير گونه از گيرنده هاي اوپيوييد تعامل مي كنند، استفاده مي شود.
اين مواد سالهاست به عنوان ضددرد، نشاط آور و ضد اسهال كاربرد دارند. اوپيوييدها از ترياك استخراج مي شوند. ترياك ترشحات خشك شده كپسول نارس گياه خشخاش با نام علمي Papaver somniferum است و آلكالوييدهاي زيادي دارد كه مسئول اثرات فارماكولوژيك آن هستند. مورفين يكي از آنها است. شواهدي در دست است كه از حدود 6000 سال قبل در مصر باستان، يونان و روم قديم از گياه خشخاش استفاده شده است. اين گياه داراي دو محصول اصلي است، دانه هاي خشخاش كه بدون مورفين و داراي روغن قابل مصرف اندو ديگري ترياك كه داراي شهرت خطرناك و رعب آور است. دانه هاي خشخاش بعد از رسيدن داراي هيچ ماده خطرناكي نيستند و قابل خوردن يا مصارف ديگر هستند (1و2).
در سال 1803 داروشناس آلماني سرتورنور (Serturner) با جدا ساختن يك ماده قليايي فعال خالص از ترياك، فارماكولوژي مدرن اين داروها را پايه گذاري نمود. در تاريخ داروسازي، اين اولين باري بود كه از يك ماده طبيعي مشتقي با قدرت اثر استاندارد جدا مي شد. سرتورنور با الهام از نام الهه روياهاي يوناني Morpheus نام مورفين را به اين تركيب جديد داد. استخراج صنعتي مورفين براي اولين بار در سال 1928 با دستگاههايي كه توسط فردي به نام جانوس كاباي Janos kabay تكامل يافته بود، عمل شد (2و3).
1-1-2- آلكالوييدهاي ترياك
بيش از 40 آلكالوييد مختلف از ترياك و عصاره آن به دست آمده است. بعضي از اين آلكالوييدها تركيبات تغيير يافته آلكالوييدهاي اصلي كه به طور طبيعي در گياه موجودند، مي باشد. آلكالوييدهاي اصلي ترياك دو دسته اند:
الف) فنانترن ها: مورفين (%21-%4)، كدئين (%5/2-%8/0)، تبائين (%2-%5/0)
ب) بنزيل ايزوكينولين ها: نوسكاپين (%8-%4)، پاپاورين (%5/2-%5/0)، نارسئين (%2-%1/0) (شکل 1-1).
ترياك همچنين محتوي 3 تا 5 درصد اسيدمكونيك است كه به حال آزاد يا تركيب با مورفين، كدئين يا ساير آلكالوييدها ديده مي شود. اسيدمكونيك به صورت منشور كريستاليزه شده در آب و الكل محلول است و با كلرور فريك توليد رنگ قرمز مي كند. اين رنگ در اثر افزودن اسيد كلريدريك تغيير نمي كند. از آنجا كه اسيدمكونيك فقط در ترياك وجود دارد، مي توان از اين آزمايش جهت تجسس ترياك استفاده نمود