سیری در زندگی عبادی سیاسی امام سجاد (عَلیهِ السّلام)

فهـرست مطالـب

عنوان                                                                         صفحه
   
   
چکیده .....................................................................................................................................................    هـ
مقدمه .....................................................................................................................................................    1
كليات .....................................................................................................................................................    4
 فصـــل اول: امام سجاد (عَلیهِ السّلام) و عاشورا    
بخش اول : بيوگرافي مختصري از زندگي امام سجاد (عَلیهِ السّلام)     15
ولادت علي بن الحسين (عَلیهِ السّلام).....................................................................................    15
نام گذاري امام سجاد (عَلیهِ السّلام)........................................................................................    16
كنيه و القاب امام سجاد (عَلیهِ السّلام)....................................................................................    17
دوران كودكي ................................................................................................................................    19
دوران نوجواني ..............................................................................................................................    20
مادر امام سجاد (عَلیهِ السّلام)....................................................................................................    22
همسر و فرزندان امام (عَلیهِ السّلام)..........................................................................................    24
قيام زيد ..........................................................................................................................................       25
شهادت امام سجاد (عَلیهِ السّلام)..............................................................................................    27
بخش دوم : بررسي نقش امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در عاشورا .......................................       28
حركت امام حسين (عَلیهِ السّلام) از مدينه ............................................................................       28
بيماري امام سجاد (عَلیهِ السّلام)..............................................................................................          30
عدم توان مبارزه ...........................................................................................................................        31
نشانه هاي جهاد در سيره امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در عاشورا .........................................        32
علل عدم قتل امام (عَلیهِ السّلام)...............................................................................................         35
حضور در قتلگاه ............................................................................................................................    
35
  فصــل دوم: امام سجاد (عَلیهِ السّلام) و کاروان اسراء     
تبيين نقش امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در اسارت ............................................................................         38
ورود اسراء به كوفه ................................................................................................................................   
38
امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در مجلس يزيد ........................................................................................         43
خطبه امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در مسجد اموي ...........................................................................        45
خواب ديدن همسر يزيد و نجات اهل بيت (عَلیهِ السّلام) از شام ...............................................        51
بازگشت به مدينه ..................................................................................................................................         52
خطبه امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در مدينه .......................................................................................          54
   
 فصـــل  سوم: عبادت و امام سجاد (عَلیهِ السّلام)    
بخش اول : دعا و مناجات امام (عَلیهِ السّلام) .......................................................................          59
عبادت امام سجاد (عَلیهِ السّلام).............................................................................................          59
امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در محراب عبادت و معنويت .......................................................          60
نماز امام سجاد (عَلیهِ السّلام) ابلاغگر پيام شهيدان...............................................................          63
علي بن الحسين سيد الساجدين ..............................................................................................           63
امام سجاد (عَلیهِ السّلام) و عبادت ...........................................................................................           65
عبادت و آتش ...............................................................................................................................           67
سقوط فرزند در چاه ....................................................................................................................           67
امام و عبدالملك سروان ..............................................................................................................           67
امام در مسجد كوفه .....................................................................................................................          69
بخش دوم : صحيفه سجاديه .........................................................................................................           70
تعريفي از صحيفه سجاديه .....................................................................................................           70
شرح صحيفه سجاديه ..............................................................................................................            73
سند و رجال صحيفه سجاديه ................................................................................................            74
ابعاد صحيفه ..............................................................................................................................            83
   
 فصــل چهارم: سیاست و امام سجاد (عَلیهِ السّلام)   
بخش اول : با چه سياستي امام سجاد (عَلیهِ السّلام) از عاشورا به نفع اسلام استفاده كرد     90
مقدمه .............................................................................................................................................      
90
زنده نگه داشتن ياد و خاطره عاشورا ......................................................................................            90
جهاد در لباس اسارت ...............................................................................................................           93
افشاگريها .......................................................................................................................................           94
بيان علل ........................................................................................................................................            95
بخش دوم : سياست و برخورد امام سجاد(عَلیهِ السّلام)با حكومت هاي وقت ..........            96
برنامه سياسي كوتاه مدت ......................................................................................................            96
زندگي امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در خلافت يزيد ..............................................................      99
واقعه اسفبار حرّه .....................................................................................................................    99
امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در واقعه حرّه ...............................................................................    103
تحليلهاي نادرست ...................................................................................................................    105
يزيد و هجوم به مكه ...............................................................................................................    110
دوران معاويه بن يزيد ..............................................................................................................    105
دوران مروان بن حكم .............................................................................................................    117
انحطاط ديني و سياسي مردم ..............................................................................................      119
دوران حكومت سياه عبدالملك .............................................................................................    120
برخوردهاي امام سجاد (عَلیهِ السّلام) با عبدالملك ...........................................................    122
دوران وليد بن عبدالملك .......................................................................................................    124
شيوه امام در افشاگري عليه حاكمان ناصالح .....................................................................      125
نتايج .......................................................................................................................................................    128
پيشنهادات ..........................................................................................................................................    134
فهرست منابع و ماخذ ......................................................................................................................    136


مقدمــه

امام سجاد (عَلیهِ السّلام) ، چهارمين پيشواي شيعه و ششمين آفتاب آسمان عصمت و طهارت است كه در بحراني ترين شرايط تاريخ اسلام عهده دار امر امامت امر گرديد و قافله اسلام را از تاريكي هاي دوران حكومت بني اميه به سلامت عبور داد و شيعه را از نابودي مصون داشت .
امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در روزگاري مي زيست كه همه صدا ها خاموش شده بود و امويان دارهايي را كه برافراشته بودند همچنان نگه داشته و خون هاي مطهري را كه ريخته بودند نمي شستند تا درس عبرتي باشد براي همه آنان كه هنوز نفسي در سينه دارند و  زمزمه ي زير لب ، تا مبادا لب به سخن بگشايند و دودمان اموي را بر باد دهند .
آري ، امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در چنين روزگاري قافله سالار راهيان نور شد . قافله اي كه ضربات سهمگيني بر پيكرش وارد شده و امويان اين قافله را نابود شده مي پنداشتند .
وقتي نگذاشتند كه امام سجاد (عَلیهِ السّلام) ، بعد از واقعه عاشورا ، نداي حقيقت را بر فراز منبر جدش رسول الله (ص) فرياد كند آن امام همام در دل شب با دعا و نيايش ، عالي ترين روز دينداري و حق طلبي را به يارانش ابلاغ كرد . و باران نيازهاي شبانه اش ، صحيفه اي از معارف و رهنمود ها و درس ها تدارك ديد و با سجده هاي طولاني اش قيامها را شكل بخشيد .
زماني كه دشمن اجازه نداد او درميان يارانش و در جمع پيروانش حضور علني داشته باشد ، آن حضرت با خلوت خويش جمع امويان را ضعيف ساخت و آرامش آن ها را بر هم زد ! به راستي كه امام سجاد (عَلیهِ السّلام) محراب نيايش را ميدان مبارزه با سياست ها و تبليغات امويان تبديل كرد و از دعا كه نرم ترين شيوه گفتاري است حربه اي برنده عليه دشمنان دين و منكران ولايت پديد آورد . او در مجلس يزيد كه خونخوارترين و بي رحم ترين بيدادگاه تاريخ بود با چنان شهامت و شجاعتي از حريم شهيدان كربلا دفاع كرد كه نجواي سخنانش براي هميشه در گوش زمان و تاريخ باقي ماند.
امام سجاد (عَلیهِ السّلام) ، در آن مجلس و نيز در بقيه عمر خويش با منش و رفتار خود براي همه ي دشمنان به اثبات رسانيد كه در حلم ، علم ، فصاحت ، شجاعت مانند اجداد طاهرينش سرآمد خلق است . از آن پس هرگاه صداي نيايش امام سجاد(عَلیهِ السّلام) بلند مي شد همه درد ها و رنجهايي كه از سوي غاصبان ولايت و خلافت بر خاندان عصمت رفته بود پديدار مي گشت .
از نواي گرم و مهربان دعاهايش چيزهايي زيادي مي توان دريافت ، نداي توصيه ي رسول خدا (ص) ، صلابت اميرالمونين علي (عَلیهِ السّلام) و رنجهاي حسن بن علي (عَلیهِ السّلام) و مظلوميت هاي حسين (عَلیهِ السّلام) سالار شهيدان كربلا .
و اكنون به شناخت ابعاد وجودي آن زينيت بخش تقوا پيشگان مي نشينيم . بدان كه اميد كه مائده امداد هاي الهي ، در اين مسير ياري و توانمان بخشد .
فصل اول
 بيوگرافي مختصري از زندگي امام سجاد (عَلیهِ السّلام):
 اين فصل شامل ولادت ، كنيه و القاب ، مادر و همسر و فرزندان و دوران كودكي ، نوجواني و جواني امام (عَلیهِ السّلام) مي شود . در كل زندگينامه امام سجاد (عَلیهِ السّلام) را به صورت خلاصه ذكر كرده ايم .
فصل دوم
 تبين نقش امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در عاشورا كه به بركت امام حسين (عَلیهِ السّلام) به سوي كربلا ، بعد از آن به بيماري امام (عَلیهِ السّلام) كه نقش زيادي در زنده ماندن امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در واقعه عاشورا داشت كه آن يك تقدير الهي براي استمرار امامت در جامعه اسلامي بود اشاره كرد . و رنج و مصيبت هايي كه امروزه در روز عاشورا بر امام سجاد (عَلیهِ السّلام) وارد شده حضور آن حضرت در قتلگاه پرداختيم .
فصل سوم
 بررسي نقش امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در اسارت :
 در اينجا همراه مي شويم با كاروان اسراء و با كاروانسالار آن ، امام سجاد (عَلیهِ السّلام) و با آن بزرگوار منزل به منزل مي رويم و حوادث آن دوره را ورق مي زنيم . در كوفه شهر مردمان حيله و ريا و در شام در مجلس يزيد ، خونخوارترين و ستمكارترين عنصر تاريخ در مدينه شهر رسول خدا ، شهر نور.

فصل چهارم :
 دعا و مناجات امام (عَلیهِ السّلام) بررسي عبادت هاي امام سجاد (عَلیهِ السّلام) ، بيان خضوع و فروتني امام سجاد  (عَلیهِ السّلام) و حضور قلب آن حضرت در نماز و بيان نمونه هايي از عبادت هاي آن حضرت
فصل پنجم
توضيحي پيرامون صحيفه سجاديه :
 همان كتابي كه انجيل اهل بيت و زبور آل محمد لقب گرفت . در اين فصل ابتدا تعريفي از
صحيفه سجاديه آورده ايم و به شرح هاي نگاشته شده بر صيحفه و سند و رجال آن پرداختيم و در ادامه امتيازات صحيفه سجاديه را متذكر شده ايم و در نهايت ابعاد صحيفه را ذكر كرده ايم
فصل ششم :
با چه سياستي امام سجاد (عَلیهِ السّلام) از عاشورا به نفع اسلام استفاده كرد :
در اين فصل به پيام رسانيها و سياست امام سجاد  (عَلیهِ السّلام) در زنده نگه داشتن ياد عاشورا را
اشاره كرديم . امام به دليل اينكه واقعه عاشورا از اذهان پاك نشود ، به افشاگري و بيان علل قيام امام حسين  (عَلیهِ السّلام) مي پرداخت .
فصل هفتم
 سياست امام سجاد (عَلیهِ السّلام) با حكومت هاي وقت :
 امام سجاد (عَلیهِ السّلام) با يزيدبن معاويه بن يزيد ، مروان بن حكم ، عبدالملك بن مروان ، وليد بن عبدالملك هم عصر بود . با هريك از اين حاكمان و ويژگي هاي حكومتي آن ها را به صورت جداگانه توضيح داديم و در مورد واقعه اسفبار حره ، هجوم يزيد به مكه و فتنه ابن زبير و برخورد امام سجاد (عَلیهِ السّلام) با هريك از اين ها مطالبي را در اين فصل گنجانديم .