بررسي رابطه و همبستگي بين سبكهاي رهبري و رضايت شغلي كاركنان

مقدمه
انسان از اوان تاريخ تحريري خود به موضوع رهبري علاقمند و كنجكاو بوده است و تاريخ اهميت رهبران خوب را در زندگي، رفاه، سعادت و ترقي ملت‌ها مبرهن مي‌سازد. در سده اخير نيز به جهت اهميت و ارزش موضوع بيش از سه هزار مطالعه و تحقيق تا سال 1980 درباره رهبري انجام گرفته است و تعداد پژوهش‌ها در دهسال گذشته در بيشتر رشته‌ها بيش از تعداد آن از تاريخ بشر تا آن زمان بوده است. از طرفي هر سال روشن و مبرهن مي‌گردد كه رهبري اثر بخش، در تمام سطوح جامعه و در تمامي سازمانها، براي حل و انطباق با مسائل اجتماعي و اقتصادي رو به رشدي كه جهان با آنها مواجه است، حياتي مي‌باشد. امروزه مهندسي مجدد ( باز انديشي بنيادين و طراحي نو و ريشه‌اي فرآيندها) براي دستيابي به بهبود و پيشرفتي شگفت‌انگيز در معيارهاي حساس، دستيابي به كيفيت جهاني ( استانداردهاي ISO 9000  ) و تشكيل واحدهاي فعال پژوهشي نوآوري در محصول و فرآيند) لازمه توليد و عرضه كالاهاي با كيفيت بهتر و قيمت مناسبتر به بازارهاي جهاني و منطقه‌اي است.
از سوي ديگر ساختارهاي گروهي سازمانها تا به آن حد پيشرفته‌اند كه جزء اصلي سازمانهاي نوين را به جاي « تك شغل سنتي » گروه‌هاي موضوع روز مقوله «تواناسازي» افراد و گروه‌ها و فلسفه «خود رهبري» است. و افزودن بهره‌وري مؤسسات تنها با توجه به استفاده از حداكثر توانايي‌هاي كاركنان، ترغيب آفرينندگي آنان، ارتقاء انگيزه و بكارگيري سبكهاي رهبري صحيح و كسب رضايت آنان ممكن مي‌باشد.
بنابراين، رهبري سازماني موضوع بسيار پراهميت و پيچيده‌اي است و پژوهشگران و انديشمندان كشورهاي توسعه يافته مساعي بسياري را صرف شناخت و بهبود آن مي‌نمايند. به عنوان مثال «پژوهشگران ژاپني با دقت بسيار روند مدلها و تئوري‌هاي رهبري سازماني را زير نظر دارند، وبه محض انتشار و ارائه مدلي جديد، آن را در سازمانهاي مدلها و تئوري‌هاي رهبري سازماني را زير نظر دارند، و به محض انتشار و ارائه مدلي جديد، آن را در سازمانهاي ژاپني آزمون مي‌كنند و نتايج حاصل ار با موشكافي به بحث مي‌گذارند، باشد كه گامهاي آنها را، در تمدن جهاني سرعت بخشد
ليكن روشنفكران و صاحبان انديشه در كشورهاي توسعه نيافته اكثراً‌ از فعاليت‌هاي علمي كاربردي و پژوهش‌هاي ميداني بومي دور مانده‌اند. هنوز بر ما روشن نيست كه سازمانهاي موفق كشورمان كدامند، چه ويژگي‌هايي دارند، تاريخچه و سابقه رشد آنها چيست. نقش مديران در آنها چه بود، شيوه هاي مديريت، آموزش، ارتقاء، استخدام و… در آنجا چگونه است. و صدها پرسش ديگري از اين دست بدون پاسخ باقي مانده است»
پروژه اخير گامي است كوچك براي تحقق بخشيدن و حركت در سوي هدف فوق و رابطه و همبستگي بين سبك هاي رهبري و رضايت شغلي كاركنان را در سازمان برنامه و بودجه بررسي مي‌نمايد. و در ضمن خلاصه‌اي از تئوري‌ها و يافته هاي سبكهاي رهبري نود سال اخير را ارائه مي نمايد.
از جمله: نگرش هاي رفتاري ، خوكامه- مشاركتي،‌ مديريت، اقتضايي و نگرش‌هاي نوين رهبري از قبيل: تبادل رهبر- هموند، تئوري‌ اسناد،‌ جايگزين‌هاي رهبري، ارتباط چند جانبه، ارتباطات رهبري، شرطي سازي مؤثر، رهبري رويداد، رهبري انتقالي و خود رهبري ارائه شده‌اند. و از سه پژوهش رهبري بومي استفاده شده است.
روش گردآوري اطلاعات به روش پرسشنامه انجام گرفته است. در توصيف و تحليل يافته‌ها از روشهاي تحقيق توصيفي و همبستگي (تحليل رگرسيون دو متغييري) استفاده شده است. سه نوع پرسشنامه يعني پرسشنامه سبكهاي رهبري 1 تا 4 ليكرت، پرسشنامه همكار حداقل مرجح فيدلر و پرسشنامه 30 سوالي رضايت شغلي بعنوان ابزار پژوهش مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در ضمن براي تحليل، پيشگيري از خطاي محاسبات دستي، تنظيم جداول فراواني و آزمون فرضيه‌ها از بسته نرم افزاري STATG  استفاده شده است.
سبكهاي رهبري به عنوان متغييرهاي مستقل و رضايت شغلي به عنوان متغيير وابسته منظور گرديده‌اند. مشخص كننده‌هاي مركزي و پراكندگي محاسبه و ارائه شده‌اند. معادله رگرسيون دو متغييري، اهميت و مشاركت نسبي متغييرهاي مستقل،‌ ضريب همبستگي، نسبت F، ارزشهاي، جدول فراواني و نمودارهاي توزيعي ارائه شده‌اند. در فرضيه   و قبول فرضيه پژوهش مورد آزمون قرار گرفته است. و سؤال پژوهش مورد بررسي قرار گرفته است.