بررسی روشهای تامین مالی بر ارزش شرکت های پذیرفته شده در بورس و اوراق بهادار تهران

                                                                                                                                 
فهرست مطالب
عنوان                                                                                     صفحه

چكيده       د
فصل اول : كليات تحقيق      1
مقدمه      2
بيان مسئله      4
اهميت موضوع تحقيق       6
اهداف تحقيق      8
دلايل و انگيزه هاي انتخاب موضوع      9
فرضيه هاي تحقيق      10
قلمرو تحقيق      11
جامعه آماري      11
روش تحقيق      12
روش جمع آوري اطلاعات       12
روش تجزيه و تحليل اطلاعات      13
ساختار كلي تحقيق      13
تعريف واژه ها      13
فصل دوم : ادبيات تحقيق      17
بخش اول : روشهاي تامين مالي      19
تاريخچه      20
شيوه هاي تامين مالي      22
روشهاي متداول براي تامين مالي      25
تامين مالي كوتاه مدت ، ميان مدت و بلند مدت      26
وامهاي بلند مدت      29
ويژگيهاي وامهاي بلند مدت      29
مزاياي وامهاي بلند مدت      29
معايب وامهاي بلند مدت      30
سهام ممتاز      30
ويژگي هاي سهام ممتاز      31
انتشار سهام ممتاز به عنوان يكي از ابزارهاي تامين مالي      32
مزاياي انتشار سهام ممتاز      33
معايب انتشار سهام ممتاز      34
سهام عادي      35
ويژگيهاي سهام عادي      35
انتشار سهام عادي به عنوان يكي از ابزارهاي تامين مالي      38
مزاياي انتشار سهام عادي      38
معايب انتشار سهام عادي      39
اختيار خريد سهام      40
ويژگيهاي اختيار خريد سهام عادي      41
مزاياي اختيار خريد سهام      42
معايب اختيار خريد سهام      43
سهام عادي      43
ويژگيهاي عمومي سهام عادي      44
نقاط قوت و ضعف سهام عادي از ديدگاه شركتها      45
نقاط ضعف سهام عادي از ديدگاه شركتها      46
سودهاي توزيع نشده شركت      46
سود انباشته      50
مزاياي استفاده از سود انباشته      51
معايب استفاده از سود انباشته      52
روشهاي متداول براي ارزيابي سهم سود شركتها      53
سود سهمي      54
اشكالات استانداردهاي حسابداري شماره 15      59
بازده سهام      60
بخش دوم : هزينه هاي تامين مالي      62
هزينه سرمايه      63
محاسبه ميانگين موزون هزينه سرمايه      69
مزاياي كاربرد ضريب ارزش دفتري      70
معايب كاربرد ضريب ارزش دفتري      70
معايب استفاده ارزش بازار      72
نظريه هاي ساختار سرمايه      73
مفروضات CAPM     74
نظريه ارتباط سياست تقسيم سود با ارزش شركت      80
موسسات درحال رشد      81
موسسات در حال افول      81
موسسات در حال بلوغ      81
تئوري عدم اطمينان (پرنده در دست )      81
عوامل موثر بر سياست تقسيم سود      82
بخش سوم : تاثير روشهاي تامين مالي بر روي ارزش شركتها      86
تاثير روشهاي تامين مالي بر روي ارزشهاي شركتها      87
تاثير تامين مالي از طريق بدهي بر روي ارزش شركتها      88
تاثير تامين مالي از طريق سهام ممتاز بر روي ارزش شركتها     89
تاثير تامين مالي از طريق سهام عادي بر روي ارزش شركتها     89
اهرام مالي      92
سيات تقسيم سود و ارزش شركت      93
اصول اساسي حاكم بر تحقيق      93
اثر سياست تقسيم سود      94
سودآوري و ارزش شركت      95
رشد تقسيم سود و رشد سودآوري      96
بخش چهارم :‌ تحقيقات انجام شده (داخل وخارج)      98
تحقيقات انجام شده در خارج از ايران      99
تحقيقاتي انجام شده در داخل ايران      104
فصل سوم  :  متدولوژی تحقيق       105
مقدمه      106
روش تحقيق      106
اهداف تحقيق      107
فرضيه هاي تحقيق      108
جامعه آماري      110
نمونه آماري      110
قلمرو تحقيق      119
روش جمع آوري اطلاعات      119
روش آزمون داده ها و فرضيه هاي تحقيق      120
ضريب همبستگي پيرسون      120
آزمون اختلاف ميانگين دوجامعه توزيع t استيودنت – توزيع   استاتيك     124
آزمون واريانس دو جامعه - توزيع f( استندكور/ فيشر)      128
آزمون K-S      130

فصل چهارم : نتایج و تجزيه و تحليل تحقیق     131
مقدمه      132
آزمون فرضيه ها      132
فصل پنجم : نتيجه گيري و پيشنهادات      142
مقدمه      143
نتايج آزمون فرضيه هاي تحقيق      143
نتيجه گيري كلي      145
پيشنهادت تحقيق      146
پيشنهادات مبتني بر نتايج آزمون فرضيه هاي تحقيق      146
پيشنهادات آتي      146
محدوديتهاي تحقيق      147
منابع و مآخذ      
ضمائم و پيوستها      












 
چکیده
افزایش ثروت سهامداران هدف نهایی موسسات غیر انتفاعی است بدست آوردن سود بیشتر ودر نتیجه افزایش ثروت سهامداران از طریق انتخاب روش تامین مالی بهینه یکی از مواردی است که شرکتها به عنوان یک راهکار برای دستیابی به اهداف خود مد نظر قرار می دهند گروهی از متخصصین عقیده دارند که اخذ تصمیمات مدبرانه مدیریت  می تواند باعث افزایش ارزش شرکت شود نه ساختار سرمایه ، اخذ تصمیمهای آگاهانه می تواند باعث سود بیشتر ودر نتیجه افزایش ثروت سهامداران می شود .هدف اصلی این تحقیق استفاده از روشهای تامین مالی از طریق افزایش سرمایه (سود سهمی و مطالبات آورده نقدی ) و وام ( وام بلند مدت ووام کوتاه مدت ) بر بازده واقعی سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد .  بدین منظور از نسبت های بدهی های کوتاه مدت به کل دارائیها ، بدهی بلند مدت به کل دارائیها ،درصد افزایش سرمایه و  بازده واقعی شرکتها را برای یک دوره مالی بین سالهای 1382الی 1384 مورد بررسی قرار گرفته ونمونه آماری این تحقیق عبارتست از شرکتهای که فقط از افزایش سرمایه ویا وام استفاده نموده اند. و برای جمع آوری اطلاعات از روشهای کتابخانه ای (کتب و نشریات و مقالات حرفه ای و تخصصی ) و برای جمع آوری اطلاعات مالی برای آزمون فرضیه ها از صورتهای مالی حسابرسی شده بین سالهای 1382 الی 1384موجود درنرم افزار ره آوردو آزمونهای آماری مناسب شامل آزمون مقایسه میانگین دو جامعه ( توزیع t ) و ضریب همبستگی پیرسون و k-s  و با کمک نرم افزار s p s s  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است به طورکلی یافته های تحقیق نشان می دهد که  شرکتهایی که از افزایش سرمایه استفاده نموده اند ، بر بازده واقعی سهام شرکتها تاثیر مثبت ندارد ولی شرکتهایی که از وام استفاده نموده اند ،بر بازده واقعی سهام شرکتها  تاثیر مثبت دارند .   


مقدمه
 گسترش  فزاينده وپيچيدگي فعاليت هاي اقتصادي و تحول سريع و روز افزون معاملات بازرگاني در دنياي امروز اعم از تجارت داخلي و يا بين المللي ونياز شركتهاي توليدي و بازرگاني براي حفظ ظرفيت با توسعه فعا ليتها و طرح ها،سرمايه گذاري در جهت حفظ يا افزايش قدرت رقابت ازعرصه هاي داخلي وجهاني نياز اين شركتها را به منابع مالي را افزايش داده است وتوانائي شركت در تعيين منابع مالي بالقوه براي تهيه سرمايه گذاريها و تهيه برنامه هاي مالي مناسب ، از عوامل اصلي رشد وپيشرفت شركت به حساب مي آيد .از چنين شرايطي بهره گيري از تكنيك هاي مديران مالي در اداره امور شركتها بيشترازهرزماني ضرورت دارد.
تهيه خط مشي صحيح مالي توان شركت در نيل به هدفهاي استراژيك را تقويت مي كند.بديهي است براي  شركتها موفقيت دراز مدت مستلزم توليد كالاهايي با كيفيت بالاتر،هزينه كمتر وفروش باقيمت مناسب است كه امر توليد خود مستلزم تأمين منابع مالي با هزينه قابل قبول است. دراغلب كشورهاي دنيا بازار سرمايه به عنوان يكي ازمهمترين ابزارهاي رسيدن به رشد و توسعه اقتصادي در نظر گرفته مي شود. ايران اگرچه كشوري با قابليت هاي پيدا وپنهان بسيار است ولي اغلب شركتهاي ايران از كمبود سرمايه رنج مي برند. علاوه براين ساختار بازار سرمايه كشور در رابطه با تجهيز و تخصيص منابع مالي ضعيف بوده وبه صورت مؤثر وكار آمد عمل نمي كند.با شكوفايي مجدد بورس اوراق بهادار تهران و گسترش بورس به ساير استانها و با استقبال عمومي از اوراق بهادار موضوع چگونگي تصميم گيري سرمايه گذاران با توجه به ميزان آگاهي عمومي نسبت به روشهاي تأمين مالي و فرايند هاي تصميم گيري مالي به موضوعي در خور اهميت تبديل شده است . عوامل متعددي باعث افزايش ميزان سرمايه مورد نياز شركتها مي باشند يكي از مهمترين عوامل اجراي پروژه ها و طرح هاي توسعه مي باشد در صحنه رقابت شركتهايي موفق اند كه علاوه بر تداوم فعاليت و حفظ سرمايه خود از بازار ، در راستاي رشد و پيشرفت نيز گام بردارند .
 عامل مهم افزايش سطح عمومي قيمتها يا به عبارت ديگر تورم است كه باعث شده سرمايه مورد نياز براي انجام فعاليتهاي در حال حاضر چندين برابر سرمايه مورد نياز در سالهاي قبل باشد . از اين رو مديريت شركت همواره با مشكل تأمين مالي روبرو است . تصميمات تأمين مالي شركت باعث خواهد شد ساختار مالي آن تغيير كند كه بر بازده ريسك سهام شركت در بازار اثر خواهد گذاشت . بطور قطع سرمايه گذاران در هنگام ارزيابي شركت اين مطلب را مدنظر قرار خواهند داد در نتيجه منابع سهام داران شركت تحت تاثير قرار خواهند گرفت . به اين دليل مديريت در تصميم گيري درباره تأمين مالي كوتاه مدت و تامين مالي بلند مدت بايد با دقت آثار و نتايج هر كدام از روشهاي تأمين مالي را در نظر بگيرد و از ابزارهاي مالي شناخت دقيقي پيدا كند تا بتواند ابزار هاي مناسبي را در بازارهاي مالي بكار گيرد و اقتصادي ترين شيوه تأمين مالي را كه ريسك و بازده آن متناسب باشد را برگزيند.

بيان مسئله
با توجه با اينكه يكي از وظايف عمده و مهم شركتها تصميمات مالي است شركتها در تامين منابع مالي مورد نياز خود حق انتخاب دارند  كه يا با پذيرش شركاي جديد و واگذاري قسمتي از مالكيت واحد تجاري و يا با استقراض اقدام به تامين مالي نمايند . و شركتها در صدد هستند با اتخاذ تصميمات مناسب و مقتضي در اين رابطه با مناسب ترين تركيب تامين مالي يا " ساختار مالي " دست يابند . چراكه در حال حاضر دستيابي به ساختار مالي بهينه به جهت اثر عمده آن بر روي ارزش شركت و ساير جنبه ها از اهميت خاصي برخوردار است .
ساختار مالي يك شركت به مجموعه مبالغي كه از طريق استقراض ، سهام ممتاز ، سهام عادي و سود تقسيم نشده تامين شده است ، اشاره دارد مبالغي كه از منابع مذكور تامين مي گردد در جهت حفظ ظرفيت موجود و يا ظرفيت سازي جديد بكار گرفته مي شود با توجه به اينكه منابع تامين مالي داراي هزينه و ريسك متفاوتي است لذا بكارگيري بهينه منابع سرمايه بسيار حائز اهميت است ، تا از طريق انتخاب بهترين ساختار مالي با حداقل هزينه ، ارزش فعلي شركت حداكثر گردد.
 افزايش ثروت سهامداران هدف نهايي موسسات انتفاعي است بدست آوردن سود بيشتر از طريق تغيير تركيب ساختار سرمايه ، بخصوص استفاده از استقراض  براي دوره هاي زماني بلند مدت ، از جمله مواردي است كه شركتها بعنوان يك شيوه جهت دست يافتن به اهداف خود مدنظر قرار مي دهند . گر وهي از متخصصين مالي مانند بريلي و مايرز معتقدند كه ارزش شركت بستگي به عملكرد مديريت دارد نه ساختار سرمايه . با اتخاذ تصميمات مدبرانه در زمينه سرمايه گذاري مي توان به پولهاي زيادي دست يافت نه با تصميمات مدبرانه اي كه در زمينه تامين مالي گرفته مي شود .و گروهي از صاحب
نظران علوم مالي مانند دونالد فارار و لي سيليون و جرالد وارنر معتقدند صرفه جويي مالياتي ناشي از استقراض باعث افزايش ارزش شركت و يا به عبارتي افزايش ثروت سهام داران مي گردد . جان همپتون نيز در اين مورد مي گويد شركتها در برنامه ريزي سود به كسب سود خالص بيشتر از محل اهرم ناشي از استقراض توجه مي نمايند . در مقابل توجه به صرفه جويي هاي مالياتي ناشي از بهره بدهي هاي گروه بيشتري از استادان مالي را متقاعد كرده است كه استفاده از بدهي هاي بلند مدت در تامين مالي شركتها يكي از راههاي قتبل توجه براي افزايش ارزش شركت و در نتيجه افزايش ثروت سهامداران است . اينها معتقدند براي هر شركت يك ساختار مطلوب سرمايه وجود دارد كه در آن حالت ، ارزش شركت حداكثر خواهد شد .
تحقيقاتي كه تا كنون در اين زمينه انجام گرفته مؤيد اين مسئله است كه بطور متوسط شركتها وقتي اقدام به انتشار سهام مي كنند ، قيمت سهام كاهش مي يابد و ادامه روند افزايش سرمايه بدون كسب بازده مناسب و با هزينه سرمايه بالا بورس اوراق بهادار را با مخاطره مواجه خواهد ساخت .
از نظر مديريت مالي ، تعيين رابطه بين هزينه سرمايه ، و ساختار سرمايه و ارزش كل شركت بسيار اهميت دارد زيرا مي توان با استفاده از ساختار سرمايه بر ارزش كل شركت تاثير گذاشت لذا ما در اين تحقيق در صدد آن هستيم كه آيا منابع تامين مالي  بر روي ارزش شركت تاثير دارد يا خير ؟ و اينكه آيا در بورس اوراق بهادار تهران ارزش شركت تحت تاثير شيوه هاي تامين مالي قرار ميگيرد ؟  

اهميت موضوع تحقيق : 
بمنظور سرمايه گذاري و تهيه برنامه هاي مالي ، مشخص ساختن منابع قابل استفاده اعم از داخلي يا خارجي براي تهيه سرمايه از اهميت خاصي برخوردار است و مديريت همواره با چنين تصميماتي مواجه بوده و بايد به هزينه و آثاري كه بر ثروت سهامداران ، ارزش شركت و قيمت سهام دارند اين منابع را انتخاب كنند .
اكثر دانشمندان علوم مالي از جمله موديلياني و ميلر ، همپتون ، وارنر ، اسكات ، مارتين و ....... در اين ديدگاه هم عقيده اند كه استفاده از اهرم مالي مي تواند منجر به افزايش ارزش شركت و ثروت سهام داران شود. اهرم در فرعنگ عمومي بعوان وسيله اي براي دستيابي آسانتر به هدف تعريف مي شود اما در مديريت مالي اهرم ممكن است تعاريف متفاوت ديگري پيدا كند و در مواردي برعكس شود بطوريكه ممكن است نتيجه عمل مطلوب يا نا مطلوب باشد .  همپتون در اين باره مي گويد : " شركت ها در برنامه ريزي سود و براي كسب سود خالص بيشتر ، از محل اهرم ناشي از استقراض توجه مي نمايند . "  موديلياني و ميلر معتقدند كه وجود بدهي هاي زياد در بافت سرمايه ، بدهي مالياتي شركت را كمتر و جريان نقدي بعد از مالياتي را بيشتر مي كند كه اين امر موجب افزايش ارزش بازار شركت مي شود با توجه به اين مطلب كه سود هدف نهايي واحد انتفاعي است، اهميت استفاده از اهرم را كاملا مشخص مي كند يعني تركيب سرمايه به شكلي تعيين شود كه با ايجاد اهرم مطلوب ثروت سهامداران را افزايش دهد . اگر هنگام تامين مالي  مورد نياز چگونگي تركيب منابع براي ايجاد تركيب بهينه سرمايه مد نظر قرار نگيرد ممكن است تامين مالي منجر به ايجاد اهرم نامطلوب شود يا اينكه شركت امكان افزايش سود از طريق اهرم مطلوب را از دست دهد كه در هر شرايطي هدف اصلي كه حداكثر كردن ثروت سهامداران است برآورده نشده است .) جاي جي ,‌1374,‌ص 265, 394)
اين تحقيق به دنبال آن كه نحوه تامين مالي شركتهاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران چگونه است و چه تاثيري بر روي ارزش شركت دارند و در اين رابطه اطلاعاتي جمع آوري نمايد تا مديران در جهت بهينه سازي تصميمات مربوط به نحوه تامين مالي از آن استفاده نمايند .