تحلیل تطبیقی تکنیک های جریان سیال ذهن در رمان ثرثره فوق النیل ازنجیب محفوظ و عشق روی پیادرو از مصطفی

چکیده
در آغاز قرن بیستم و شکوفایی جریان «مدرنیسم » جامعه انسانی دچار تحول عظیمی در همه ی جوانب شد ناگزیر ادبیات نیز از این تحولات بی نصیب نماند و شیوه های نوینی برای روایت داستان به وجود آمد. جریان سیال ذهن که اولین بار توسط ویلیام جیمز آمریکایی در علم روانشناسی مطرح شد سبک نوینی در داستان نویسی است که در آن ترتیب زمانی ، مکانی و نظم منطقی رویدادها به هم می ریزد  و از سوی دیگر داستان های اطلاق می شود که حداقل دارنده ی همه یا بخش اعظمی از ویژگی های جریان سیال ذهن باشند نجیب محفوظ و مصطفی مستور از داستان نویسان معاصر در مصر و ایران هستند که درآثارشان می شود ردپایی از جریان سیال ذهن را مشاهده کرد ولی این به معنی قطعیت انتساب آن ها به این شیوه از داستان پردازی نیست . این جستار درگذری کوتاه ویژگی های جریان سیال ذهن را مطابق مولفه های مکتب آمریکایی مورد مطالعه قرار می دهد و بعد دو داستان «ثرثره فوق النیل و عشق روی پیاده رو » را از منظر انطباق با معیارهای این جریان مورد نقد و بررسی قرار می دهد و شدت و ضعف آن را می یابد . مسئله ای که به وضوع آشکارست این است که ترتیب رویدادها از سوی دو نویسنده (نجیب محفوظ و مصطفی مستور ) دچار آشفتگی شده تا با آشفتگی انسان در جوامع مدرن همخوانی داشته باشد.
کلمات کلیدی : جریان سیال ذهن ،  مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی ، نجیب محفوظ ، مصطفی مستور


1-مقدمه
ادبیات تطبیقی یعنی بررسی ادبیات ملی یک کشور در خارج از مرزهای آن و بررسی روابط ادبیات زباهای دیگر و سایر رشته های علوم انسانی و هنرهای زیبا ( انوشیروانی 5:1389)
در پژوهش های تطبیقی بحث از مکاتب ادبی به این دلیل صورت می گیرد که آن ها به عنوان جریان فکری ، فنی و اجتماعی شناخته شده اند . در واقع این مکتب ها نشان دهنده روح آن روزگاری هستند که در آن به وجود آمده اند . کارکرد روش تطبیقی نوعی نقد ادبی نیز محسوب می شود .
حوزه ها و مبانی نظری که در این پژوهش مورد وجه قرار گرفته است مطابق مولفه های مکتب آمریکایی ست که طبق نظریه رئه ولک  این مکتب در بررسی گونه های ادبی(نمایشنامه نویسی و داستان نویسی ) ، احساسات و عواطف ، الگوها و مضامین مشترک ( زن ، فقر اقتصادی ، فحشا در جامعه  و ... ) ، مکاتب ادبی رئالیسم ( اجتماعی ، انتقادی ، جادویی) و سمبلیسم و تاثیرات نثری و داستان نویسی معاصر دو زبان بر یکدیگر به اصل تاثیر و تاثر توجهی ندارد . آنچه در این مکتب به عنوان مبنای نظری اصالت دارد ، اصل تشابه و همانندی است