تدابیر پیشگیری و حمایتی در قلمرو جرائم جانبازان ، ایثار گران و خانواده شهدا

چكيده          1
مقدمه :        2
بخش اول : تدابیر عام حمایتی و پیشگیری در قلمرو جرائم  جانبازان ،ایثارگران و
 خانواده شهدا
فصل اول : تدابير عام پيشگيري        8   
مبحث اول : مفهوم پیشگیری        8   
گفتار اول : مفهوم موسع پیشگیری        9
الف – تدابير دفاع فردي         9
ب – تدابير و اقدامات دفاع جمعي         9
 گفتار دوم : مفهوم مضیق پیشگیری        10
مبحث دوم : انواع روشهای پیشگیری        11
گفتار اول : پیشگیری کیفری        12
الف – پيشگيري عام         12
ب – پيشگيري خاص         13
گفتار دوم : پیشگیری غیر کیفری        13
مبحث سوم : پیشگیری اجتماعی – وضعی        14
گفتار اول : پیشگیری اجتماعی        15
الف – مراقبت مبتني بر منطقه همسايگي « مراقبت محله اي »        15
ب – شيوه هاي مبتني بر نهاد اجتماعي        16
گفتار دوم : پیشگیری وضعی        18
گفتار سوم : پیشگیری از جرم از دیدگاه اسلام        19
مبحث چهارم : پیشگیری از جرم از ديدگاه قوانين         22
گفتار اول : پيشگيري ار جرم و قانون اساسي        22
گفتار دوم : كنگره هاي پيشگيري از جرم سازمان ملل متحد        26
الف – كنگره اول تا چهارم         27
ب – كنگره پنجم تا هفتم        29
ج – كنگره هشتم تا دهم        30
گفتا ر سوم : پیشگیری از جرم و قوانین عادی        32
گفتار چهارم : پیشگیری از بزهکاری        35
الف – استراتژي هاي خانواده گرا        38
ب – استراتژي هاي جامعه گرا        39
ج- استراتژي هاي پايشي        40
فصل دوم : تدابير عام حمايتي          41
مبحث اول : تعریف بزهکاری        41
گفتار اول : تعریف بزه دررویکردهای مختلف        42
الف – رويكرد حقوقي جرم        42
ب – رويكرد جامعه شناختي        43
ج – رويكرد جرم شناسي        44
گفتار دوم : رویکردها درمورد علل بزهکاری         46
الف – رويكرد شكل ظاهري        46
ب – رويكرد ساختار زيستي        47
ج – رويكرد روانشناختي        48
د – رويكرد وضعيت اقتصادي        49
ﻫ - رويكرد كنترل اجتماعي        50
و – رويكرد پيوند افتراقي        51
ز – رويكرد التقاطي        53
مبحث دوم : علل تحقق جرم        54
گفتار اول : طبقه بندی جامعه شناسان از جرائم        55
الف – جرائم خياباني         55
ب – جرائم يقه سفيدان (جرائم شغلي و صنفي)        56
ج – جرائم يارانه اي         57
د – جرائم سازمان يافته         58
ﻫ - جرائم سياسي         59

گفتار دوم : عوامل موثر درکژرفتاریهای اجتماعی و جرم        60
الف – فقدان خانواده         61
ب – خشونت در خانواده         62
ج – حاشيه نشيني و جرم        64
د – جرائم خاص زنان        65
مبحث سوم : تبیین جامعه شناختی کژرفتاریهای اجتماعی و جرم        66
گفتار اول : نظریه های مربوط به دیدگاه کارکردی        67   
الف – نظريه آنومي (بي هنجاري)        67
ب – نظريه فشار ساختاري        68
ج – نظريه پيوند اجتماعي        71
گفتار دوم : نظریه های مربوط به دیدگاه تضاد         72
گفتار سوم: نظریه های مربوط به كنش متقابل گرایی        73
الف – نظريه خرده فرهنگي        73
ب – نظريه انتقال فرهنگي        75
مبحث چهارم : انواع تدابير قانوني حمايتي از معلولين عام ....................................76
گفتار اول : قانون جامع حمايت از حقوق معلولان ...................................................76
گفتار دوم : جنبه هاي حمايتي از معلولين عام ........................................................82


بخش دوم : تدابیر  خاص حمایتی - پیشگیری در قلمرو  جرائم جانبازان ، ایثارگران و خانواده شهدا
فصل اول : تدابير خاص پيشگيري         87
مبحث اول : سرقت         87
گفتار اول : تعریف سرقت        87
گفتار دوم : علل سرقت        91
الف – فقر مالي        92
ب – فقر فرهنگي        92
ج – نابرابري هاي اجتماعي        93
د – شهرنشيني و زاغه نشيني        93
ﻫ - از هم پاشيدگي خانواده        94
و – معاشرت با دوستان ناباب        94
ز – بيكاري        95
ح – مهاجرت        95
گفتار سوم : سرقت در حوزه جانبازان ، ایثارگران و خانواده شهدا        97
الف – ارائه جامعه آماري مجرمين حوزه جانبازان، ايثارگران و خانواده شهدا    97   
ب – بررسي و تحليل جرم سرقت در حوزه خانواده شهدا        98   
ج – راه هاي پيشنهادي بررسي كاهش جرم سرقت در جامعه (بطور عام)        99
مبحث دوم : خرید و فروش مواد مخدر و اعتیاد به آن         105
گفتار اول : سير تاريخي مواد مخدر و اعتياد        105
الف – سير تاريخي        105
ب – تعريف اعتياد        108
گفتار دوم : مواد مخدر از دیدگاه جرم شناسی        111
گفتار سوم : جرم اعتیاد و خرید و فروش مواد مخدر در حوزه جانبازان، ایثارگران
 و خانواده شهدا         114
گفتار چهارم : راههای درمان و پیشگیری اعتیاد        116
مبحث سوم: خودکشی        118
گفتار اول : تعریف خودکشی        119
گفتار دوم : انواع خودکشی        120
الف – خودكشي دگرخواهانه        120
 ب – خودكشي خودخواهانه        121
ج – خودكشي ناشي از بي هنجاري         121
د – خودكشي جبري        121
گفتار سوم : علل و انگیزه های خودکشی        122
الف – خودكشي ناشي از جنون و اختلال رواني        122
ب – عوامل اجتماعي        123
ج – شرايط اقتصادي        123
گفتا ر چهارم : خودکشی در ایران        123
گفتار پنجم : بررسی خودکشی موفق درحوزه جانبازان         128
مبحث چهارم : سایر جرائم در حوزه جانبازان ، ایثار گران و خانواده شهدا    134     
گفتاراول : کلاهبرداری        135
گفتار دوم : جرم صدور چک بي محل         136
گفتار سوم : ضرب و جرح         137
گفتار چهارم : قتل         137
گفتارپنجم: جعل عنوان و اسناد         138
گفتار ششم : آدم ربایی         139
فصل دوم : تدابير خاص حمايتي        143
مبحث اول : امكان اعاده به خدمت جانبازان        143
گفتار اول: استخدام جانبازان        143
گفتار دوم : احقاق حقوق ايثارگران        148
الف – مجلس شوراي اسلامي        148
ب – شوراي نگهبان        149
ج – ديوان عدالت اداري        150
د – سازمان بازرسي كل كشور        152
گفتار سوم: سازمانهای حمایتی رزمندگان در جهان        159
الف – سازمانهاي حمايتي در روسيه        160
ب – امكانات كميته جانبازان آلمان        165
ج – بيمه جانبازان در كره جنوبي        166
د – حمايت از مصدومان جنگي در آمريكا        167
گفتار چهارم : مقایسه تطبیقی ارائه خدمات به ایثارگران در ایران و سایر کشورها
        169
الف – تسهيلات رفاهي        171
ب – حقوق و مزايا        173
ج – امور آموزشي         175
د – بهداشت و درمان        176
ﻫ - مسكن        177
گفتار پنجم: نمونه هایی ازتعاریف واژه معلولین در دیگر کشورها        178
مبحث دوم: وضعیت معلولین و جانبازان در ایران         183
گفتار اول : لایحه حمایت از اشتغال معلولین و جانبازان         185
گفتار دوم : انتظارات برآورده نشده جانبازان و ايثارگران        189
گفتار سوم : لایحه جامع خدمات رسانی به ایثارگران         194
مبحث سوم: اقدامات دولت در رسيدگي به خانواده شهدا        201
گفتار اول : تاسيس بنياد        201
گفتار دوم : کمک به جانبازان بر حج استحبابی ترجیح دارد        207
گفتار سوم : جانبازان و حقوق شهروندی        215
مبحث چهارم : بنياد شهيد و اتخاذ تدابير پيشگيري        220
گفتار اول : اهداف بنیاد شهید        221
گفتار دوم : حمايت خاص در جهت پيشگيري از آسيب پذيري        225
نتيجه گيري        235
منابع و مأخذ   
چكيده :
- پايان نامه اي كه فراروي شما قرار دارد به بررسي جرايمي كه ممكنست جانبازان، ايثارگران و اعضاي خانواده هاي شهدا مرتكب شوند اختصاص يافته است. به اين منظور ابتدا به پيشگيري از جرم به معناي وسيع آن شامل اقدام هاي كيفري و غيركيفري پرداخته ايم، سپس مفهوم پيشگيري را از طريق : حذف يا محدود كردن عوامل جرم زا، و مديريت مناسب نسبت به عوامل محيطي و اجتماعي، مطرح نموده ايم. در ادامه پيشگيري از جرم از ديدگاه دين مبين اسلام – قوانين موجود و ساير موارد مربوطه مدنظر قرار گرفته است.
بديهي است كه تعريف بزه و جرم و بزهكاري در رويكردهاي مختلف و نيز بررسي انواع آسيب ها و جرايم اجتماعي، مانند سرقت، كلاهبرداري، تخلفات رانندگي و غيره در بخشهاي مناسب مورد مداقه و بررسي قرار گرفته اند. ضمن اينكه علاوه بر تعاريف علل و انگيزه هاي وقوع جرايم و راهكارهاي پيشگيري و كاهش آنها نيز در جاي مناسب خود بررسي شده است. و البته ديدگاه هاي جامعه شناسان در خصوص علل تحقيق جرم و عوامل موثر در آن نيز مورد استفاده ما قرار گرفته است.
پيشگيري از جرم علاوه بر اينكه ازمنظر قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران لحاظ شده، ديدگاه كنگره هاي سازمان ملل متحد نيز مدنظر قرار گرفته و در ادامه علل تحقق جرم و نظريه هاي جامعه شناختي بررسي شده اند.
مطالبي كه در رابطه با استخدام جانبازان، احقاق  حقوق ايثارگران، كنترل قوانين و مقررات از نظر شوراي نگهبان قانون اساسي، مجلس شوراي اسلامي، سازمان بازرسي كل كشور، ديوان عدالت اداري ارائه گرديده و سپس به تعدادي از قوانين مرتبط با بحث از جمله قانون حمايت از حقوق معلولان – لايحه جامع خدمات رساني به ايثارگران نيز مورد اشاره قرار گرفته است.
در اين مقاله مقايسه اي تطبيقي از ارائه خدمات به ايثارگران در ايران و چند كشور ديگر جهان به عمل آمده و برحسب ضرورت از ابزارهاي آماري از جمله جدول ونمودار نيز استفاده شده است.
نهايتاً تسهيلات رفاهي، امور آموزشي – بهداشت و درمان و مسكن ايثارگران، جانبازان، خانواده شهدا مورد بحث قرار گرفته و در انتها نتيجه گيري شامل عوامل اجتماعي و غيره ونيز پيشنهادات مربوطه ارائه شده اند.
نظر به عنوان و قلمرو مطالب بخش دوم ، مطالب آن در دو فصل ارائه مي شود .
فصل اول : تدابير خاص پيشگيري
مبحث اوّل : «سرقت»
          سرقت از باسابقه ترین جرایم بشری است که در جامعه های مختلف به شیوه های گوناگون دیده می شود. این پدیده در طول زمان دستخوش دگرگونیها و تغییرات زیادی شده است. امّا تنها چیزی که از بدو پیدایش و شکل گیری آن تاکنون ثابت مانده ، زشتی و مذموم بودن ماهیت آن است.
         با گذشت زمان، شیوه ها و روش های سرقت، نوع اموال و اشیاء مسروقه و وسایل و ابزار مورد استفاده برای ارتکاب سرقت تغییر یافته ، بطوری که امروزه برخی از سارقان ازآخرین تکنیکها و تکنولوژیها برای پیشبرد کار خود استفاده می کنند. به همین لحاظ شیوه های مقابله و روش های برخورد با آنها متناسب با دگرگونیهای سرقت متحول شده است. به تعبیر دیگر، چون در عصر ما موارد و وسایل گوناگون سرقت و گرایش به آن تغییر یافته ، مقابله با آن نیز دشوارتر شده است.

گفتار اوّل : تعریف سرقت
    برای سرقت تعریفهای متعددی ارائه شده است که به برخی از آنها اشاره می شود:
1-    ربودن خدعه آمیز مال غیر, میــشود.
2-    برداشتن چیزی از دیگری بدون اطلاع و رضایت او؛
3-    گرفتن و بردن مال و پول کسی به زور و مکر و فریب؛
4-    ربودن متقلبانه شیئی متعلق به دیگری ؛
           بالاخره از نظر قانون سرقت تنها وقتی موجود است که شیئی موضوع جرم بدون آگاهی و برخلاف میل صاحب آن از تصرف دارندۀ قانونی آن به تصرف عامل جرم درآید، لازمۀ آن، گرفتن ، برداشتن و کش رفتن است .
علل و انگیزه های سرقت (تبیین روان شناختی)
       علل و انگیزه های روانی- عاطفی سرقت را میتوان به شرح زیر برشمرد:
1-    فقر عاطفی: فقر عاطفی از عوامل ضروری سرقت است. کودکانی که از اختلالات عاطفی شدید رنج می برند، معمولاً در خانواده هایی رشد یافته اند که در اثر طلاق از هم پاشیده یا والدین تربیت مناسبی را برای فرزندان در نظر نگرفته اند. مرگ یکی از والدین و تبعیض بین فرزندان حالتهایی چون انزواطلبی، افسردگی و اختلالات رفتاری در کودکان بوجود می آورد واین عوامل به نوبۀ  خود ارتکاب جرم را تسهیل می کند.
              رابرت مرتُن درنظریه بی هنجاری خود می گوید: که افراد هر جامعــــه یک سلسله هدف های پذیرفته شده فرهنگی را دنبال می کنند که برای نیل به آنها به یک سلسله ابزار و وسایل نیاز دارند. هنگامی که افراد به شیوه های مشروع از رسیدن به هدفها یا وسایل حصول به آن هدفها مأیوس شوند به نوآوری یا طغیان و شورش دست می زنند؛ زیرا وقتی در جامعه ای بر هدفها بیش از حد تکیه شود و وسایل رسیدن به این هدفها نادیده نگاشته گردد ، وقوع سرقت قابل پیش بینی است، چون سرقت نوعی نوآوری در رسیدن به هدف تلقی می شود.


فصل دوم :
تدابیر خاص حمایتی در پیشگیری از جرائم جانبازان ، ایثارگران و خانواده شهدا
مبحث اول : امكان اعاده به خدمت جانبازان
         بطور کلی با عنایت به اینکه انسان ذاتاً موجودی عاقل است و فطرتاً  دارای ویژگی ها و خصایص عالی انسانی و اجتماعی آفریده شده ولی بعدها بر اثر عوامل بیرونی به سمت انجام بعضی از اعمال و کارهایی که با فطرت انسانی مغایرت دارد کشیده می شود . این اعمال تخلف ، جرم و بعضا بزه نامیده می شوند .
        بدیهی است قشر جانبازان ، ایثارگران و خانواده های معظم شهدا و بطور کلی گروه مورد مطالعه ، نیز از این امور مستثنا نمی باشند ولی همانگونه که مدیران جوامع برای کاهش اعمال مجرمانه در سطح جامعه تلاش می نمایند و حتی هزینه هایی را متقبل می شوند ، بدیهی است که ضرورت دارد ، جهت این تمهیدات لازم به عمل آورند تا از ارتکاب جرم در بین آنان جلوگیری گردد . این تمهیدات می تواند شامل تدابیر متعددی اعم از تدابیر عام و یا مشابهی پیشگیرانه و یا تدابیر حمایتی باشد ، که در این راستا ابتدائاً به قانونی از قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی اشـــــاره و سپس مسائلی را در این زمینه ارائه می نماییم .
گفتار اول : استخدام جانبازان
        با شروع جنگ تحمیلی ، رزمندگان غیور با حضور در دوران دفاع مقدس از کیان نظام جمهوری اسلامی ایران دفاع کردند . و تعدادی از آنان به درجه جانبازی نائل گردیدند پس از پایان جنگ تحمیلی، تعدادی از جانبازان به استخدام دستگاه های دولتی درآمدند و با تحمل شرایط و صدمات ناشی از جنگ، به خدمت خود ادامه دادند ، اما گاهی وضعیت جسمی و روحی جانبازان به نحوی بوده است ، که بصورت غیر ارادی بخروج از اداره گرفتند . قطع رابطه استخدامی در بعضی مواقع موجب تشدید شرایط روحی و جسمی و نهایتاً معیشتی تعدادی از جانبازان را فراهم آورد . و فشارهای متعددی را به خانواده این عزیزان تحمیل نمودند . حضور حتی چند روزه در شرایط جنگی در دوران دفاع مقدس کافی بود تا  قانون گذار را به سمت تصویب قوانین حمایتی از ایثارگران سوق دهد چه رسد به اینکه اشخاص زخم جانبازی را هم بر بدن داشته باشند ، لذا مجلس خود را موظف و مدیون می دید تا حتی المقدور برخی از نگرانی های جانبازان را مرتفع نمایند . یکی از نگرانی های آنان ، خروج از اداره به دلایل مختلف بوده است . که با تصویب ، قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان ، تا حدی زمینه رفع برخی از مشکلات استخدامی ایثاگران مهیا گردید