آميختگي كامل زبان عربي با زبان فارسي

مقدمه
آميختگي كامل زبان عربي با زبان فارسي و پيوند اين دو زبان به
گونه اي است كه بر كسي پوشيده نيست تا جايي كه كمتر نوشته يا شعري را در زبان فارسي مي توان يافت كه از واژه ها و كلمات عربي تهي باشد و براي فهميدن و درك بهتر شاهكارهاي ادبي زبان فارسي و آثار فقيهان ، سخنوران و شاعران بزرگ ايران ،‌آشنايي مختصري با اين زبان ضروري و مفيد به نظر مي رسد .
از سوي ديگر درس عربي از جمله معدود درسهايي است كه دانش آموزان هم در دوره راهنمايي و هم در دوره دبيرستان در تمام رشته هاي تحصيلي با آن سرو كار دارند .
با توجه به اين مطالب خوشحالم كه توفيق الهي نصيب شد و توانستم مطالب و نكات تازه اي كه مناسب با نكات و قوائد كتب دوره راهنمايي است به رشته تحرير در آورم، لازم به ذكر است بعضي از مطالب در كتابهاي راهنمايي عنوان نشده است ولي براي اطلاعات بيشتر دانش آموزان محترم آورده شده و نيز سعي شده كه مطالب با توجه به ترتيب درسهاي كتابهاي اول ـ دوم و سوم راهنمايي باشد ولي بر حسب ضرورت بعضي از مطالب جا به جا آورده شده است .
اين مجموعه هم براي دانش آموزان دوره راهنمايي لازم است و هم پيش نياز دانش آموزان دوره دبيرستان مي باشد .
اين مجموعه شامل دو بخش است . الف ) بخش صرف (ويژگيهاي كلمه) . ب) بخش نحو (نقش و كاربرد كلمه در جمله) .
منابع مورد استفاده : 1ـ عربي به زبان ساده تأليف آقاي سيد كاظم موسوي و رضا روزبه . 2ـ كتب درسي دوره راهنمايي و دبيرستان .

فهرست
عنوان                                            صفحه
مقدمه                                         1
فهرست                                     3
بخش اول : مقدمات صرف (تجزيه)                     5
حروف شمسي و قمري                             5
حركت                                     6
تنوين                                         7
اقسام كلمه (اسم ـ‌ فعل ـ حرف)                         8
علامتهاي شناخت اسم                             8
علامتهاي شناخت فعل                             9
اسم از نظر جنس                                 10
اسم از نظر تعداد                                 11
اسمهاي اشاره                                 14
اسم استفهام (پرسشي)                             15
ضماير منفصل                                 17
ضماير متصل                                 19

عنوان                                            صفحه
مبحث فعل                                    20
فعل ماضي                                     20
تمرين                                         22
فعل مضارع                                     23
تمرين                                         25
فعل مستقبل ـ نفي ـ نهي                             28
كاربرد فعل در جمله                             30
پاسخ به جمله هاي سئوالي                         31
فعل امر                                     32
صرف فعل امر حاضر                             33
سنجيدن كلمات (ميزان صرفي)                        35
مبحث حرف                                     37
بخش دوم : مقدمات نحو (تركيب)                     39
جمله اسميه (مبتدا ـ خبر)                            40
جمله فعليه (فعل ـ فاعل ـ مفعول)                         40
جار و مجرور                                 42
 
بخش اول : مقدمات صرف (تجزيه)
حروف شمسي و قمري :
الفباي عربي 28 حرف است كه نيمي از حروف شمسي و نيمي ديگر قمري هستند :
حروف شمسي : حروفي هستند كه هرگاه بعد از «ال» قرار گيرند «ل» خوانده نمي شود و حرف بعد از «ل» مشّدد «ــّــ» تلفظ مي شود . مانند ال + شمس = الشّمس «اشّمس خوانده مي شود» . حروف شمسي عبارتند از « ت ـ ث ـ د‌ ـ ذ ـ ر ـ‌ ز ـ س ـ ش ـ ص ـ‌ ض ـ‌ ط ـ ظ ـ ل ـ ن»
حروف قمري : حروفي هستند كه هرگاه «ال» بر سر آنها وارد شود ، كلمه را همانطور كه مي نويسيم تلفظ مي كنيم مانند الْقمر «ماه» . براي آساني به خاطر سپردن حروف قمري تمام آنها را در يك جمله به كار برده ايم «باغ وقف حكيم خجعله»
تذكر : اگر «الف» را نيز يك حروف به حساب آوريم ، حروف الفباي عربي «29»حرف خواهد بود .
 
فرق همزه و الف :
1ـ «الف» هميشه ساكن است ولي همزه علاوه بر سكون ، حركات ديگر {ـَـ ، ــِـ ، ـُـ} را نيز مي پذيرد . مانند : (أِكرام ـ أَنزالَ ـ أُوتي) .
2ـ «الف» چون ساكن است هيچگاه در ابتداي كلمه واقع نميشود ولي همزه هم در اول هم در وسط و هم در آخر كلمه واقع مي شود . مانند (أَكل ـ سَأَلَ ـ قَرَأَ)

حركت :
حركت در زبان عربي بوسيله تلفظ حروف مي باشد و سه حركت فتحه (ــَــ) ، ضمه‌(ــُــ) و كسره (ـــِــ) در عربي وجود دارد .
الف ـ حرفي كه فتحه دارد مفتوح ناميده مي شود . مانند : «م» در «مَسجد» .
ب ـ حرفي كه ضمه دارد مضموم ناميده مي شود . مانند : «م» در «مُعلّم»
ج ـ حرفي كه كسره دارد مكسور ناميده مي شود . مانند : «ت» در «تِلميذ»
سكون :
حرفي كه حركت نداشته باشد ساكن ناميده مي شود و علامت آن (ــْــ) سكون مي باشد مانند : حرف «س» در «مسْجد» .

تنوين :
تنوين علامتي است كه در آخر بعضي از كلمات عربي بكار مي رود و بيان مي كند كه هنگام تلفظ كلمه بايد نون ساكن «نْ» به آخرآن افزود . تنوين بر سه قسم است :
الف ـ تنوين رفع «ــٌــ» مانند : قلمٌ
ب ـ تنوين نصب «ـــًــ» مانند :‌قلماً
ج ـ تنوين جر «ـــٍــ» مانند : قلمٍ
تذكّر : تنوين نصب روي «الف» نوشته مي شود مانند : (كتاباً ، دفتراً) مگر هنگامي كه كلمه بوسيله «ه» يا «اء» ختم شده باشد كه در اين صورت ديگر روي «الف» نوشته نمي شود .
مانند : (ناقده ـ مزرعهٍ ـ ابتداءً)

اقسام كلمه :
كلمه در عربي بر سه قسم است :
1ـ اسم           2ـ فعل          3ـ حرف
1ـ اسم : كلمه اي است كه معناي مستقلي داشته باشد ووابسته به زمانهاي سه گانه نباشد يا به عبارت ديگر اسم كلمه اي است كه بر نام دلالت دارد مانند : (كتاب ـ اسد ـ مزرعه) .
2ـ فعل : كلمه اي است كه بر انجام دادن كاري يا پديد آمدن حالتي در زمان گذشته يا حال يا آينده دلالت دارد مانند : كَتَبَ «نوشت» ، يَكْتُبُ «مينويسد» .
3ـ حرف : كلمه اي است كه به تنهايي معني و مفهومي نداشته باشد يا به عبارت ديگر كلمه اي كه نه اسم است نه فعل . مانند : {عَلَي «بر» ، في «در» ، مِن «از» ، اِلي «به» ، هَلْ «آيا»}

علامتهاي شناخت اسم :
مهمترين نشانه هاي شناخت اسم عبارتند از :
1ـ هر كلمه اي كه «ال» داشته باشد مانند : أَلمُعَلّم ـ أَلصَّف